01 juli 2008

Heilige ideeën


Het besluit van het Openbaar Ministerie om Wilders niet te vervolgen voor zijn film Fitna en diverse uitspraken is een streep door de rekening van Hirsch Ballin. De minister wil het verbod op godslastering handhaven en zelfs uitbreiden. "Een strafbaarstelling heeft ook een belangrijke normstellende functie. Artikel 147 van het Wetboek van Strafrecht drukt uit dat het in het belang van de samenleving is om rekening te houden met het gegeven dat mensen niet alleen ernstig gekwetst kunnen worden door iets over henzelf te zeggen, maar ook over wat hun heilig is." Zo motiveerde hij zijn plannen. Het OM volgt nu een hele andere redenering. Het OM zegt in navolging van de Tilburgse hoogleraar Theo de Roos dat een onderscheid gemaakt moet worden tussen uitingen over het geloof en discriminatie van een bevolkingsgroep. Religiekritiek moet, zeker ook in het kader van het maatschappelijke debat, alle ruimte krijgen. Discriminatie en haat zaaien tegen bevolkingsgroepen kan over de grens gaan. Wilders bleef binnen de grens.
In kringen van gelovigen wil men dit onderscheid niet maken. Wie mijn ideeën aanvalt, valt mij aan. Wie zich vergrijpt aan wat ik heilig vind tast daardoor ook mijn waardigheid aan. Een dergelijke redenering betekent in feite dat het heilige onaantastbaar wordt verklaard. Er kan niet over gediscussiëerd worden zonder mensen onderuit te halen. Dat standpunt lijkt mij niet in overeenstemming met het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting. Over ideeën mag, nee moet, altijd gesproken worden. Mijn aanval op iemands ideeën hoeft nog niet te betekenen dat ik degene die deze ideeën aanhangt naar het leven sta. Het Reformatorisch Dagblad, nauw verbonden met de ChristenUnie, klaagt over een 'liefdeloze cultuur' als iedereen alles maar mag zeggen. Trouw vindt dat deelnemers aan het maatschappelijke debat respect moeten tonen voor elkaars opvattingen, ideeën en levensbeschouwingen. Natuurlijk. Maar moeten liefdeloze of respectloze woorden bestraft worden? Het lijkt mij een heilloze weg.
Of Wilders binnen de grens is gebleven staat overigens nog te bezien. Enkele aanklagers van Wilders die zich tot het OM hebben gewend, waaronder de strafpleiter Spong, hebben al aangekondigd in beroep te gaan tegen de beslissing van het OM. Wilders heeft ook uitspraken gedaan die geïnterpreteerd kunnen worden als discriminatie van en haat zaaien tegen een bevolkingsgroep. Bijvoorbeeld als hij islamieten de toegang tot het land wil weigeren, islamitische scholen wil verbieden etc. Het lijkt niet consequent van het OM om dit type uitspraken onder de noemer religiekritiek-en-dus-moet-het-kunnen te schuiven. Het risico van het doorzetten van de klachtenprocedure door Spong c.s. is dat men uiteindelijk ook het onderscheid tussen ideeën en mensen op het spel zet.

,