27 december 2014

Een schoon internet

Dagelijks zijn zo'n honderdduizend mensen beroepshalve bezig om aanstootgevende filmpjes, foto's en tekst te verwijderen van het internet. Ze werken voor Facebook, Twitter en andere social media waar mensen alles kwijt kunnen wat er maar in hen opkomt, en dat is dus ook veel rottigheid. Veel van dat werk wordt uitbesteed aan lage lonen landen, zoals de Filippijnen. Zoals dat vaker gebeurt in de ICT-wereld. Maar dan gaat het vaak om routineklussen en je kunt je afvragen of het beoordelen van porno en geweld als routinewerk beschouwd kan worden. Op den duur eist het zijn tol van de content moderators, schrijft Adrian Chen in Wired. Veel mensen haken na verloop van tijd af. Ze worden nog lang achtervolgd door de afgrijselijke beelden waarmee zij geconfronteerd zijn. Over wat zij te zien krijgen, wat hun afwegingen zijn, wat ze verwijderen en wat ze door laten hoort de buitenwereld niets. Ze krijgen hun opdrachten en mogen er, zelfs met hun collega's, niet over praten. Voor een discussie over de grenzen van de uitingsvrijheid is geen tijd. De content moderators moeten voor hun schamel loon duizenden beelden per dag verwerken en in seconden beslissen of iets door mag of niet. Gezien de overvloed aan rottigheid op het internet lijkt er geen alternatief te zijn voor deze particuliere bewaking van de fatsoensgrenzen.


08 december 2014

Auteursrecht als instrument voor censuur

In de Verenigde Staten regelt de Digital Millenium Copyright Act (DMCA)  al sinds 2000 hoe het omzeilen van auteursrechten op het internet moet worden aangepakt. Volgens deze wet kan de overheid internetproviders dwingen om websites uit de lucht te halen met de garantie dat zij zelf zijn gevrijwaard van vervolging. De providers volgen deze wet nauwgezet wat het einde betekende van vele piratensites. Inmiddels is deze wet uitgegroeid tot een standaard voor bescherming van auteursrechten die overal in de wereld wordt gevolgd. De DMCA zou ook de norm zijn voor de regeling van auteursrechten in vrijhandelsverdragen zoals het TTIP.


23 november 2014

Twijfelachtige informatie gebruikt in strafprocessen

In strafprocessen wordt steeds meer informatie gebruikt die niet door politie en justitie is verzameld en waarvan de herkomst onduidelijk is. Dat schrijft Sven Brinkhoff in het proefschrift waarop hij onlangs in Nijmegen promoveerde. Hij doelt daarmee op informatie uit externe bronnen zoals inlichtingendiensten, kliklijnen, privédetectives of ‘datamining’. Het is vaak niet duidelijk hoe die informatie is verzameld en of die rechtmatig is verkregen. Volgens Brinkhoff brengt het het gebruik van dergelijke informatie grote risico’s met zich mee. ‘Onschuldige burgers kunnen op basis hiervan te maken krijgen met ingrijpend overheidsoptreden' volgens Brinkhoff. Twijfel over de betrouwbaarheid van informatie doet afbreuk aan de kwaliteit van de rechtspraak. ‘Politie, officier van justitie en strafrechter doen er goed aan een kritische houding aan te nemen ten aanzien van dit soort anonieme en daardoor oncontroleerbare externe informatie. Een anonieme melding rechtvaardigt niet altijd een aanhouding of een privacyschendende doorzoeking van een woning.’ Hij dringt aan op meer wettelijke mogelijkheden om de de rechtmatigheid van de verzameling van anonieme externe informatie te toetsen.

17 november 2014

Identiteit is geen staatszaak

Het gedwongen vertrek van twee Kamerleden van de PvdA die hun kritisch commentaar op minister Asscher niet wilden terugnemen is bijzonder pijnlijk voor de partij die zich er bij monde van diverse voormannen altijd op heeft laten voorstaan "de boel bij elkaar te houden". De partij is niet bij machte een goed antwoord te vinden op de groeiende diversiteit in de samenleving en een publieke opinie die lijkt aan te dringen op homogenisering van de Nederlandse samenleving. Bij alle aandacht voor het functioneren van de betrokken Kamerleden blijft het optreden van minister Asscher jammer genoeg wat onderbelicht. De crisis in de partij begint namelijk bij zijn stellingname tegen het beleid van enkele Turkse verenigingen in Nederland.


02 november 2014

Snelcensuur voor nazaten van Van Gogh

Precies tien jaar geleden werd Theo Van Gogh vermoord. Het was de tweede moord in Nederland in korte tijd die de vrijheid van meningsuiting indringend aan de orde stelde. Van Gogh's provocerende uitlatingen gingen sommigen veel te ver, anderen zweren nog steeds bij zijn recht om grove beledigingen te uiten. Omdat het recht op een vrije meningsuiting niet beperkt mag worden door fatsoensnormen. Daar ben ik het wel mee eens, maar ik heb niet het idee dat Van Gogh er in geslaagd is dat besef te laten doordringen. Het effect van zijn optreden  was eerder averechts. Hij was een akelige schreeuwlelijk, die veel te veel negatieve aandacht kreeg. Na een schier eindeloze procesgang werd hij wegens antisemitisme veroordeeld. Veel van zijn pijnlijke uitspraken werden getypeerd als 'op de rand' . Maar dat was dan ook precies zijn bedoeling. Na de moord werden cabaretiers, die traditioneel veel mogen zeggen, voorzichtiger, op z'n  minst voor een tijdje. In 2005 schreef Geert Mak het pamflet "Gedoemd tot kwetsbaarheid" , waarin hij probeerde een dam op te werpen "tegen opzwepende kretologie, handel in angst en de halve waarheden die zich na 2/11 als een virus in het maatschappelijke debat verspreidden." Hij werd weggehoond, maar publieke figuren hebben zich, op de bekende uitzondering na, sinds Van Gogh niet meer zo provocerend uitgelaten.

De geest van de provocateur Van Gogh waart nog wel steeds rond op de vele websites waar boze 'reaguurders' hun gal kunnen spuwen op alles en iedereen. Gisteren schreef de ombudsvrouw van de Volkskrant over deze nazaten van Van Gogh, zonder overigens zijn naam te noemen: " Reageerders op de site voelen zich slachtoffer van censuur."


17 oktober 2014

Recidivist

G.W. zal naar alle waarschijnlijkheid binnenkort weer voor de rechter staan. Het OM, dat in de vorige zaak vrijspraak eiste, gaat hem verhoren naar aanleiding van zijn 'minder Marokkanen' oproep op de PVV-verkiezingsbijeenkomst in maart j.l. Hij wordt 'verdacht' van discriminatie van een bevolkingsgroep. Er kan nu dus een nieuw proces komen dat W. hoe dan ook zal uitbuiten ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Of hij nu veroordeeld wordt of niet, het 'slachtoffer' van de 'politieke rechtspraak' zal de volle winst binnenhalen. Dat is ook het voornaamste bezwaar van degenen die tegen vervolging zijn. Maar ik vind het toch geen goed argument om dan maar af te zien van een proces.


21 september 2014

Democratie volgens Schuyt

In de Groene Amsterdammer van deze week staat een mooi artikel waarin Marcel ten Hooven de opvattingen beschrijft van de socioloog Kees Schuyt over "democratie, vrijheid en individuele moed".

"Tot de kern teruggebracht" is het democratisch bestel volgens Schuyt "een procedure tot vreedzame conflictbeslechting." Een levendige democratie maakt van vijanden tegenstanders met wie een vergelijk mogelijk is terwijl voorkomen wordt dat tegenstanders vijanden worden. Maar dat vraagt nogal wat van de burgers. Mensen moeten in staat zijn elkaar niet louter vanuit hun eigen waardenstelsel de maat te nemen. Democratie is volgens Schuyt geen systeem van gedeelde, uniforme waarden. "Alleen in de droom van utopisten en dictators bestaat er één volk met één waardenpatroon." De democratische rechtsstaat is niet gebaseerd op één bepaalde opvatting over wat goed of slecht is maar op procedures die kunnen leiden tot een goed leven voor iedereen. De waarde van de democratie is juist gelegen in de manier waarop wordt omgegaan met verschillen. Je moet dus kunnen oordelen "op metaniveau", vanuit het besef dat er  verschillende godsdienstige opvattingen, levensvisies en morele stelsels naast elkaar bestaan. Je moet verder ook in staat zijn de dingen in de juiste proporties te zien en te onderscheiden wat er werkelijk toe doet en wat in feite niet meer is dan een persoonlijke ergernis. En je moet in staat zijn anderen respectvol te behandelen en fatsoenlijk te debatteren.

Is democratie dan nog wel mogelijk in deze tijd van ongeremde ego's en puur individuele hartstocht, uitgelokt en opgezweept door op het gevoel spelende media?

09 september 2014

De eerste propagandaslag


Het vandaag gepubliceerde rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) met de voorlopige bevindingen over de ramp met de MH17 gaat niet over de schuldvraag. Voor de VVD staat al wel vast dat het hier om een aanslag gaat. Volgens sommigen was het ook meteen al duidelijk wie verantwoordelijk gesteld moet worden. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry wees een paar dagen na de ramp de Russische separatisten en Rusland als wapenleverancier aan als schuldigen. Alsof hij zelf naast de raketinstallatie had gestaan. Het bewijsmateriaal hield hij voor zich. Maar de eerste propagandaslag was gewonnen. Zijn uitleg domineert sindsdien de westerse media ondanks de vele onbeantwoorde vragen die er intussen gerezen zijn. Aan de Russische kant wordt natuurlijk naar Oekraïne gewezen. Geen twijfel mogelijk: het was een streek van de fascisten. En dus is het ook geen wonder dat de BBC een verslag van haar eigen reporter censureerde omdat daarin gewezen werd naar de aanwezigheid van een Oekraïens vliegtuig.

De Nederlandse autoriteiten durven het de nabestaanden van de slachtoffers nog niet openlijk toe te geven, maar het lijkt mij zeer onwaarschijnlijk dat de ware toedracht ooit boven tafel zal komen. Het is oorlog daar, en iedereen weet dat dan de waarheid als eerste sneuvelt. Moeten we daar in dit geval dan geen rekening mee houden? Een onafhankelijk onderzoek is in zo'n situatie vrijwel onmogelijk. En zowel Poetin als Obama zal zijn uiterste best doen politieke winst te halen uit het trieste lot van 298 slachtoffers en hun nabestaanden.


22 augustus 2014

Zinloze verboden

Op zoek naar een punt om te scoren haalde CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma deze week een oud idee van partijgenoot en voormalig minister Donner van stal: verbied het verheerlijken van geweld. Hij kreeg er weinig steun voor, ook niet van VVD-minister Opstelten, doorgaans een hardliner op dit punt. Die vond dat de Nederlandse wet al voldoende mogelijkheden heeft om opruiing en haatzaaien aan te pakken.

11 augustus 2014

Google als rechtbank

Ze hebben er zelf niet om gevraagd bij Google. Maar een uitspraak van het Europese Hof van Justitie dwingt hen alle verzoeken van mensen die een een zwarte bladzijde uit hun verleden willen wegmoffelen individueel af te handelen. Meer dan 90.000 verzoeken zijn inmiddels ingediend, waarvan 5.500 uit Nederland. Tot nu toe heeft Google meer dan de helft van de verzoeken ingewilligd. Dat betekent overigens niet dat de gewraakte in informatie is verwijderd. Het Hof heeft alleen bepaald dat bij een zoekactie op de naam van iemand resultaten met achterhaalde en voor de persoon schadelijke informatie onzichtbaar moeten worden gemaakt. Het gaat dus om delisting en niet om deleting. De oorspronkelijke informatie, bijvoorbeeld een krantenpagina, blijft via andere wegen nog wel toegankelijk. Verder gaat het alleen om zoekacties met Google naar pagina's binnen het domein van EU-lidstaten (inclusief de EFTA-landen die de betreffende richtlijnen ook hebben aanvaard).

24 juni 2014

De afluisterstaat

Het is deze week precies een jaar geleden dat Edward Snowden Hongkong ontvluchtte en asiel vroeg in Rusland. Zijn onthullingen over de grootschalige en onbeperkte spionage van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA shockeerden de hele wereld. Dat de overheid een loopje nam met de privacy onder het mom van zorg voor de veiligheid was een al langer bestaand vermoeden. Maar het was allemaal nog veel erger dan iemand ooit had kunnen bedenken. Het gesnuffel van de NSA via telefoon, internet en e-mail bleek alle perken te buiten te gaan. De Amerikaanse overheid overtrad haar eigen wetten. En de bevriende naties deden er niet voor onder.

Glenn Greenwald, de journalist die door Snowden als een van de eersten in vertrouwen is genomen beschrijft in zijn boek De afluisterstaat hoe het allemaal gelopen is in het voorjaar van 2013. Hij laat aan de hand van vele door Snowden vrijgegeven documenten zien hoe omvangrijk de spionage was. De NSA was er met hulp van telefoon- en internetbedrijven op uit om werkelijk alle communicatie in de wereld te onderscheppen en te bewaren. De ambities kenden geen grenzen, het geld kennelijk ook niet. De privacy van burgers heeft in het optreden van de inlichtingendiensten geen enkele betekenis, hoezeer de verantwoordelijke politieke leiders ook trachtten dat beeld te corrigeren. Met hulp van regeringsgetrouwe media. Ook dat is de boodschap van Greenwald: de grote media zitten veel te vast verstrengeld in banden met politici om onafhankelijk te kunnen berichten over het optreden van de staat. En dat is buitengewoon zorgelijk voor een democratisch land.

07 juni 2014

Het verleden wegmoffelen

In de vijfde klas van de lagere school had ik een vriendinnetje. Op de dorpskermis poseerden we innig, arm in arm voor de fotograaf. De foto's konden na het feest afgehaald worden bij de plaatselijke sigarenboer die in zijn etalage een selectie had tentoongesteld. Daar ontdekte mijn vader onze foto. Altijd beducht voor wat anderen over hem en zijn gezin zouden kunnen zeggen, kocht hij de foto meteen en borg hem op in de linnenkast. Zonder mij iets te vertellen. Dat was eind jaren vijftig.

Helemaal vergelijkbaar is het niet, maar ik moest aan deze geschiedenis denken bij het bericht over een vonnis van het Europese Hof van Justitie dat verstrekkende gevolgen kan hebben voor het vrije verkeer van informatie. Het Hof van Justitie sommeerde internetgigant Google om verwijzingen naar twee krantenartikelen over de Spanjaard Mario Costeja González weg te moffelen. Wie zijn naam intikte in Google stuitte altijd op links naar twee artikelen in de Catalaanse krant Vanguardia uit 1998. Die beschreven de executieverkoop van zijn vastgoed, waarop beslag was gelegd om schulden terug te vorderen die González had bij de sociale dienst. González vond dat deze informatie zijn reputatie schaadde. De krant weigerde de artikelen weg te halen. Maar nu heeft het Europese Hof bepaald dat Google er niet meer naar mag verwijzen.

26 mei 2014

De verborgen camera

De rechter heeft RTL vorige week verboden beelden uit te zenden die zijn opgenomen met een verborgen camera. Het ging om beelden van leerlingen van een school in het programma "Project P: Stop het pesten". In elke aflevering van het programma wordt een kind gevolgd dat op school of voetbalclub wordt gepest. Het pest-gedrag wordt opgenomen met een verborgen camera. Achteraf worden de pesters geconfronteerd met de beelden. Het idee is dat de shock van die confrontatie leidt tot gedragsverandering.

Een van de scholen waar opnamen zijn gemaakt,, het Einsteincollege in Rotterdam, heeft nu een kort geding aangespannen tegen RTL dat heeft geleid tot een verbod op het uitzenden van de beelden die waren opgenomen met de camera die verborgen zat in de rugzak van een leerling die vaak wordt gepest. Ook wilde de school niet meewerken aan een confrontatie, zodat RTL die zelf maar georganiseerd heeft op de toegangsweg naar een sportveld. Ook de beelden daarvan mochten niet worden uitgezonden. In de uitzending zijn wel de reacties van de leerlingen in geschreven quotes te zien.

19 mei 2014

Belediging van een ambtenaar in functie

Met enige regelmaat zien we in de pers berichten over de veroordeling van mensen die een agent hebben beledigd. Zo werd onlangs in Leeuwarden een 21-jarige veroordeeld tot 350 euro boete omdat hij had geroepen dat "alle polities" homo's waren. Het is niet bekend of de rechter de jongeman ook op zijn taalfout heeft gewezen. Je mag hopen dat de discriminerende implicatie van de belediging van de agent jegens een minderheidsgroepering in elk geval wel aan de orde is geweest. Maar daarvoor stond hij niet terecht. Het ging om de agent. Curieus is wel dat de verdachte zijn uitspraak deed omdat de agent hem niet geholpen had toen hij zijn in de war geraakte maat onder bedwang probeerde te houden. Vorig jaar werd in hoger beroep iemand weliswaar strafbaar geacht voor een belediging van een ambtenaar in functie maar hij hoefde de boete niet te betalen omdat een van de agenten buiten zijn boekje ging bij een aanhouding. Dat zijn collega's hadden toegekeken vonden de rechters echter geen excuus voor een belediging.

29 april 2014

Nieuwe poging om klokkenluiders te beschermen

De Gemeente Rotterdam heeft een eerder ontslagen klokkenluider weer in dienst genomen. Er moest wel eerst een kort geding en vervolgens een bezwaarschriftencommissie aan te pas komen. Maar nu geeft wethouder  Moti (PvdA) toe dat door de uitspraken van de voorzieningenrechter en de bezwaarschriftencommissie de jurisprudentie veranderd is ten aanzien van klokkenluiders. Er kan nu geen sprake meer zijn van automatisch ontslag voor een klokkenluider. De ambtenaar in kwestie had misstanden bij een moskee-internaat aan de kaak gesteld nadat hij de zaak intern tevergeefs had aangekaart.

Meestal loopt het met klokkenluiders minder goed af. In het jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders staat: "Drie op de vier klokkenluiders heeft negatieve gevolgen ondervonden als gevolg van zijn melding. Dat zeggen klokkenluiders die het afgelopen jaar een misstand aan de kaak hebben gesteld en in contact stonden met het adviespunt. Angst voor baanverlies vormde voor veel klokkenluiders bovendien een belangrijke reden om ofwel lang te wachten een misstand aan te kaarten ofwel uiteindelijk geen melding te doen. Onder negatieve gevolgen wordt onder meer verstaan: pesten, buiten sluiten, het moeten ziekmelden, overplaatsing, demotie, het niet verlengen van een contract of ontslag." De geschiedenis van de NZa medewerker Gotlieb heeft deze problemen van klokkenluiders opnieuw op pijnlijke wijze aan het licht gebracht.

20 april 2014

Een dubieuze uitspraak

Waarom heeft de Hoge Raad pedofielenvereniging Martijn verboden? Niet omdat het pedofielen zijn, zoals velen misschien graag willen horen. Het gaat vooral om de aanvaardbaarheid van het streven van pedofielen om seksueel contact met minderjarigen te hebben. Het uitdragen van het idee dat hiertegen geen bezwaren zouden mogen bestaan wordt opgevat als een ernstige inbreuk op "de algemeen aanvaarde grondvesten van ons rechtsstelsel. Het streven van de vereniging is dat haar leden seksueel contact met kinderen kunnen hebben. De vereniging verheerlijkt dat seksuele contact en stelt het voor als iets dat normaal en acceptabel is of zou moeten zijn. Aldus wordt een ernstige inbreuk gemaakt op de fundamentele waarden binnen onze samenleving. De vereniging tast de rechten van kinderen aan door een subcultuur te creëren, of aan het bestaan daarvan bij te dragen, waarbinnen seksuele handelingen tussen volwassenen en kinderen als normaal en acceptabel gelden. De bescherming van de seksuele integriteit van kinderen is onmiskenbaar een van de meest wezenlijke beginselen van onze rechtsorde." In deze termen is het verbod van de vereniging door de rechtbank in Assen in 2012 verwoord (hier geciteerd uit de HR uitspraak).


01 april 2014

Racisme en vrijheid van meningsuiting

Met zijn uitspraken over Marokkanen op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen heeft Geert Wilders weer de aandacht op zich weten te vestigen. Terwijl hij in die verkiezingen zelf nauwelijks een rol speelde. Zijn uitspraken leidden tot nog grotere commotie dan bij eerdere provocaties. Een kans voor enkele van zijn mensen om zich aan zijn dictatoriaal leiderschap te ontworstelen. En, ook nieuw, een aanleiding voor premier Rutte om nu eindelijk eens afstand te nemen van zijn grootste concurrent. Hij zocht zelf het Jeugdjournaal op om kinderen gerust te stellen dat ze niet het land uit zouden worden gezet.


23 maart 2014

China schermt demonstratie op de Dam af

De president van China Xi Jinping is op staatsbezoek in Nederland. Hij is ontvangen door koning Willem-Alexander en premier Rutte. Er is ook een bijeenkomst voor het bedrijfsleven. De president heeft tweehonderd Chinese zakenlieden meegenomen om met Nederland en andere Europese landen economische betrekkingen aan te halen. Dat lijkt dan ook het voornaamste doel van dit bezoek.


16 maart 2014

Beperkte openbaarheid in geldzaken

De Volkskrant kreeg deze week geen gelijk in een Wob-zaak tegen De Nederlandse Bank. De krant had twee verslagen willen zien over het handelen van DNB bij de nationalisatie van de ABNAmro bank en Fortis Nederland. Volgens de rechter is hier de Wet op het financieel toezicht van toepassing. Die wet bepaalt 'strikte geheimhouding' van gegevens die gaan over financieel toezicht. Dus hoe De Nederlandse Bank toezicht houdt op een miljardendeal mag op geen enkele wijze naar buiten komen. Is dat toezicht dan uiteindelijk geen algemeen belang. Namens ons, burgers?


07 maart 2014

Klokkenluiders in de beklaagdenbank

Undercoverjournalist Alberto Stegeman is uiteindelijk toch nog veroordeeld voor het vervalsen van een pas waarmee hij kon aantonen dat er gaten zaten in de beveiliging op Schiphol. De zaak dateert uit 2008. Hij werd eerst veroordeeld, maar in beroep vrijgesproken. Vorig jaar beval de Hoge Raad dat het proces over moest omdat de journalist het bewijs ook zonder het vervalsen van een pas had kunnen leveren. Stegeman zei toen in een reactie dat hij juist wilde aantonen dat het gemakkelijk is om met een valse pas binnen te komen. "Ik was toevallig een journalist, voor hetzelfde geld was het een activist of een terrorist geweest." Kennelijk was de rechtbank die de zaak opnieuw heeft onderzocht niet gevoelig voor dat argument. Stegeman kreeg 1000 euro voorwaardelijk. Een pas vervalsen is een misdaad, ook als je daarmee een misstand aan het licht brengt die grote schade kan opleveren voor veel mensen.


30 januari 2014

Het gelijk van Snowden

Vorige week beantwoordde klokkenluider Edward Snowden vanuit zijn schuilplaats in Rusland via Twitter vragen over de betekenis van zijn onthullingen en over zijn eigen positie. Wat ziet hij nu als de grootste schade van de mass surveillance die hij aan het licht heeft gebracht? Snowden noemt twee negatieve effecten van de ongebreidelde spionage van de Amerikaanse NSA en andere inlichtingendiensten.


15 januari 2014

Verzekeren tegen imagoschade

De Nederlandse verzekeraar Achmea overweegt het voorbeeld te volgen van het Frans/Belgische Axa dat bedrijven en particulieren tegen betaling van 8 tot 12 euro per maand hulp biedt als hun naam op het internet door het slijk wordt gehaald (Volkskrant 10 januari 2014). De 'e-protection' vergoedt de kosten van juridische bijstand bij perikelen online en de eventuele inschakeling van specialisten in reputatie- management. 'Deze experts kunnen beledigingen of schadelijke uitlatingen niet helemaal van internet halen, maar er wel voor zorgen dat ze bij zoekopdrachten automatisch ver achter in de resultaten belanden, die zelden door internetters worden bekeken', aldus een zegsman van Axa. Een mogelijkheid is ook het internet te overladen met positieve berichtgeving over een bedrijf met reputatieproblemen.