Een omstreden leus

'From the River to the Sea, Palestina will be free' scanderen betogers die protesteren tegen het geweld van het Israëlische leger in Gaza. In Duitsland worden ze daarvoor bedreigd met strafvervolging. De leus kan verschillend geïnterpreteerd worden. De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) ziet er een strijdleus in van Hamas die doelt op het vernietigen van de Joodse staat. Een meerderheid van de Tweede Kamer ziet in de leus volgens een aangenomen motie van JA21 een oproep tot geweld. De Amsterdamse burgemeester Halsema noemde de leus eerder 'onaanvaardbaar'. 'De leus wordt gebruikt door Hamas en Hezbollah,' zei ze. 'Daarmee is hij alle onschuld kwijt en dat maakt ’m voor mij onaanvaardbaar. Waarom zou je een slogan willen gebruiken waarvoor zoveel alternatieven zijn, terwijl je weet dat er zoveel Joodse mensen zijn die je hier diep mee kwetst?' 

Afgelopen zomer oordeelde het hof in Amsterdam dat een demonstrant die de leus in 2021 riep niet strafbaar is wegens opruiing, bedreiging of het aanzetten tot haat. De rechter oordeelde negatief over de klacht van iemand die vond dat het OM zijn aangifte ten onrechte had geseponeerd. Maar na 7 oktober, de brute moord van Hamas op onschuldige Israëlische burgers en de ontvoering van een paar honderd mensen naar Gaza, kun je volgens Halsema een leus die geliëerd is aan Hamas niet meer in alle naïviteit contextloos gebruiken. Een leus van Hamas gebruiken is oproepen tot geweld tegen Joden, meent zij. 

Volgens anderen staat de leus voor de bevrijding van het Palestijnse volk en voor het realiseren van één staat tussen de Jordaan en de Middellandse Zee waarin iedereen, zowel Joden zowel als Palestijnen vrij en gelijk zijn. Die optie, een alternatief voor de officiëel nog steeds overeind staande tweestatenoplossing, lijkt meer dan ooit een utopie. Het extreemrechtse Israëlische regime koerst als nooit tevoren op een apartheidsstaat 'from the river to the sea' waarin voor Palestijnen helemaal geen plaats is. 

Hoe je de omstreden leus ook interpreteert, het is in alle gevallen een politiek standpunt. Een keuze voor een van de twee partijen in een al honderd jaar durend conflict. En daarom is een poging tot strafrechtelijke vervolging in dit geval ongepast. 

[foto: Joan C. Wrren, Jordan River CC]

De lange arm van Israël

Lodewijk Asscher vindt dat een cartoon van Jos Collignon in De Volkskrant over het antisemitisme in Nederland te ver gaat. De tekening laat een lange arm met davidster zien en een dikke duim met de tekst 'O-ver-al herlevend antisemitisme' naast een tv die beelden van Gaza vertoont met daarboven de tekst '2 weken onschuldigen bombarderen, 10.000 doden waarionder 4000 kinderen. Asscher schrijft niet terug te willen vallen in oude angsten van zijn familie: 'Als mijn krant, de Volkskrant, op de dag van de herdenking van de Kristallnacht een spotprent plaatst met de boodschap dat de Joden het antisemitisme zelf verzinnen als onderdeel van de zogenaamde ‘lange arm’ van Israël, dan is een grens bereikt.' 

Asscher verwijst naar een bericht in Het Parool waarin staat dat het CIDI een toename van antisemitische incidenten heeft geconstateerd van 818% sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas. Op de website van het CIDI staan enkele pijnlijke voorbeelden. Het CIDI heeft in tien niet nader genoemde gevallen aangifte gedaan maar geeft verder geen details.'Hoewel we tijdens eerdere conflictperiodes een stijging zagen in het aantal antisemitische incidenten was deze nooit eerder zo significant als nu.' Kritiek op Israël zou niet meegenomen zijn bij het registreren van de incidenten. 

De hoofdredacteur van de Volkskrant, Pieter Klok, verdedigt Collignon terecht. Collignon wilde het punt maken dat er -en dan met name door het CIDI- “te snel wordt gesproken over antisemitisme terwijl er in feite kritiek is op Israël”, legt hij uit in een uitzending van het Mediaforum. 'Dat Collignon zegt dat hij sommige antisemitische beschuldigingen een “verzinsel” vindt, moet volgens hem kunnen. 'Ik vind het ook goed dat daar debat over is. Ik vind het ook goed dat Lodewijk Asscher daarop reageert. Ik vind het heel belangrijk dat alles gezegd kan worden binnen de grenzen van de wet.' Hij is ook wat ongelukkig met alle reacties op de cartoon, maar zijn vraag bij de beoordeling van cartoons is altijd of er goede redenen zijn om een tekening te weigeren. En die waren er in dit geval naar zijn idee niet. Het ging hier niet over raciale stereotypen.