31 augustus 2018

Het afwijkende geluid

Kees van der Pijl, emeritus hoogleraar internationale relaties aan de universiteit van Sussex, heeft een boek geschreven waarin hij het neerschieten van de MH17 boven Oost-Oekraïne in een politieke context zet. Dat boek heet Flight MH17, Ukraine and the new Cold War; a prism of disaster. Het is uitgegeven door Manchester University Press, maar dat had nogal wat voeten in aarde. Nog voordat iemand het had kunnen lezen werd er vanuit Oekraïne via Facebook en Twitter een campagne opgezet tegen de publicatie van het boek. Aanvoerder van de campagne was de Duitser Andreas Umland die in Kiev aan een universiteit werkt. De directie van uitgever werd door hem bestookt met juridisch opgestelde brieven, waarin werd gedreigd met rechtszaken. Daarnaast zijn zowel de Universiteit van Manchester als de Britse ambassade in Kiev bewerkt, om hun invloed aan te wenden om de publicatie van het boek te voorkomen.

De uitgever was door dit alles geïntimideerd en legde het boek nogmaals voor aan een reviewer die oordeelde dat het boek wel moest worden uitgegeven omdat het voldoende wetenschappelijk verantwoord was. Vervolgens kreeg de uitgever via de Universiteit van Manchester signalen dat Chatham House, het invloedrijke instituut inzake Britse buitenlandse relaties, zich eveneens openlijk tegen publicatie zou gaan keren. Zo ver kwam het niet, volgens Van der Pijl, omdat er inmiddels uit de academische wereld tientallen steunbetuigingen binnen waren gekomen. En daar had de uitgever ook ruime bekendheid aan gegeven.

Het boek is een paar maanden terug uiteindelijk door de Manchester University Press gepubliceerd. Inmiddels is er ook een Duitse vertaling en staat een publicatie in het Portugees bij een Braziliaanse uitgever op stapel. In ons land heeft Van der Pijl tot nu toe bot gevangen bij de grote, bekende uitgeverijen voor een Nederlandse vertaling. Het komt nu waarschijnlijk uit bij een kleinere uitgeverij.

18 augustus 2018

Zwaktebod

Op de opiniepagina van Trouw levert Jaron Harambam vandaag kritiek op het bannen van de rechtse complotdenker en haatzaaier Alex Jones van sociale media zoals Facebook, Youtube en Twitter. Jones verliest al zijn kanalen voor communicatie met zijn niet geringe achterban. Harambam, die zich nadrukkelijk distantiëert van Jones' militant rechtse haatpreken, vindt deze ban oneerlijk, hypocriet en bovendien niet effectief. Het is 'niet effectief omdat de mensen die Alex Jones volgen alleen maar bevestigd worden in hun gevoelens niet gehoord of gezien te worden. Dit verbod zal de reeds bestaande maatschappelijke tegenstellingen daarom alleen maar versterken, ' meent Harambam. Het is volgens hem ook hypocriet omdat de bedrijven achter deze media met hun algoritmen en bedrijfsmodellen extreme, sensationele berichten onveranderd blijven promoten. Ze leven van de ophef. Ze tonen nu een keer een politiek correct gezicht, maar bannen het kwaad echt niet uit. 

Ik vind het volledig bannen van Jones door de gezamenlijke internetbedrijven ook dubieus. En dan knoop ik aan bij het eerste argument dat Harambam noemt: het is oneerlijk. Dat lijkt wat vreemd als het gaat om iemand die leeft van liegen en haatzaaien. Maar een volledige ban van een persoon vind ik een verkeerd signaal in een toenemende gesegregeerde samenleving. De maatregel tegen Jones suggereert dat de internetbedrijven hem niet willen aanspreken op zijn grensoverschrijdende uitlatingen, het zaaien van haat, het oproepen tot geweld, maar dat zij in één keer met hem als persoon willen afrekenen. De suggestie van de internetbedrijven is dat Jones een ban krijgt omdat hij überhaupt niet deugt, wat hij ook zegt of zou willen zeggen. Zoals Harambam het zegt: het is 'de totale censuur van een ongewenst persoon.' Dat zou je ten opzichte van alle vuiligheid die op internet te vinden is oneerlijk kunnen vinden. Ik vind het vooral een teken van een zorgwekkende culturele regressie.