De lange arm van de farmaceutische industrie

Zaterdag 9 september had het radioprogramma Argos een reportage over het vertrek van Dick Bijl als hoofdredacteur van het Geneesmiddelenbulletin: luis in de pels van de farmacie. Bijl heeft zijn baan opgegeven na een aantal onaangename ervaringen met de invloed van de farmaceutische industrie die zijn wetenschappelijke bijdragen over de werking van geneesmiddelen niet kon waarderen.
De druppel was een proces dat hem voor de tuchtrechter bracht vanwege zijn melding van schadelijke bijwerkingen bij volwassenen van methylfenidaat in middelen tegen ADHD zoals Concerta. De Europese Registratie Autoriteit EMA heeft Concerta om die reden geen licentie verleend, maar daar is geen bekendheid gegeven. Dat deed Bijl wel in het Geneesmiddelenbulletin. Het College voor de Beoordeling van het gebruik van Geneesmiddelen sloot zich bij het negatieve oordeel over dit middel aan. Psychiaters blijven de middelen echter gewoon voorschrijven en als je er naar zoekt op internet lijkt het een normaal geaccepteerd middel.Terwijl de Europese Registratie Autoriteit vanwege het bedrijfsgeheim de beoordeling van publicaties van de kant van de fabrikant niet mag openbaren, mogen onderzoekers die in opdracht van de fabrikant werken hun positieve bevindingen zonder bezwaar publiceren.

Een Amsterdamse psychiater schakelde de tuchtrechter in tegen de openbaarmaking van het oordeel van de Europese Registratie Autoriteit in het Geneesmiddelenbulletin. Volgens Bijl een vreemde stap omdat de tuchtrechter, die gaat over de beroepsuitoefening van artsen, geen enkele autoriteit heeft voor de beoordeling van wetenschappelijke publicaties. Hij werd tweemaal vrijgesproken, maar trok na alle commotie de conclusie dat het genoeg was geweest en zegde onlangs zijn baan op. Want zijn positie was in de afgelopen jaren ook al meerdere keren onder druk komen te staan.

Ook ambtenaren kunnen gevoelig zijn voor complottheorieën

In 2014 schorste toenmalig minister van Justitie Opstelten Yasmina Haifi, een van zijn ambtenaren, die op dat moment gedetacheerd was bij de Nationale Coördinatoir Terrorismebestrijding. Aanleiding was deze tweet die Haifi schreef in reactie op allerlei nepnieuws dat in die dagen op internet de ronde deed: ‘ISIS heeft niets met Islam te maken… is vooropgezet plan van zionisten die bewust Islam willen zwart maken’. Er kwame meteen Kamervragen van de PVV nadat De Telegraaf dit bericht had opgepikt. En vice-premier Lodewijk Asscher reageerde geschokt over deze 'afgrijselijke tweet (die) getuigde van een bijna onmetelijke domheid'. Hij noemde haar uitspraak bovendien 'een klassieke vorm van antisemitisme.' Opstelten bezwoer dat Haifi nooit meer zou terugkeren in deze functie. Haifi verwijderde de tweet onmiddellijk, realiseerde de politieke gevoeligheid van de uitspraak gezien haar functie en nam afstand van ISIS die volgens haar in strijd met de islam handelde.

De Haagse rechtbank heeft nu bepaald dat het voorwaardelijk ontslag een te zware maatregel is geweest. Haifi heeft recht op een schadevergoeding. Haar uitlatingen vallen volgens de rechtbank onder de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren.

Gebiedsverbod

Minister Blok van Veiligheid en Justitie heeft op dringend verzoek van de burgemeester van Den Haag imam Fawaz Jneid voor zes maanden een gebiedsverbod opgelegd. Dat betekent dat hij niet meer mag prediken in en rond een islamitische boekwinkel aan de Haagse Cilliersstraat. De maatregel is gebaseerd op de Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen die op 1 maart van dit jaar is ingegaan. Op grond van die wet kunnen vrijheidsbeperkende maatregelen worden opgelegd aan personen die een gevaar vormen voor de nationale veiligheid of voornemens zijn zich aan te sluiten bij terroristische strijdgroepen.

Het gebiedsverbod lijkt een uitprobeersel om radicale predikers de pas af te snijden zonder inbreuk te plegen op de grondwettelijke vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting. Maar dat doet het natuurlijk wel. De overheid ontneemt iemand op voorhand het woord zonder dat er een rechter aan te pas komt. Dit is regelrechte censuur van de overheid, zo erkende ook hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen vanavond voor radio 1 in het programma 'Dit is de dag'.

Het verschil tussen Duitsland en Nederland

De Duitse Bondsdag heeft op 30 juni j.l. de Netzwerkdurchsetzungsgesetz-NetzDG aangenomen. Dat is een wet die haatdragende, discriminerende en andere ongewenste uitingen op internet moet tegengaan. Beheerders van internetplatforms zoals Facebook lopen het risico op hoge boetes als ze niet goed hun best doen om de vuilspuiterij direct van het net te verwijderen.
Nederlandse parlementariërs vroegen onze regering in april of we hier ook niet zo'n wet zouden kunnen gebruiken. Nee, antwoorden de ministers Blok en Plasterk op 5 juli in een uitgebreide brief die laat zien dat vrijheid van meningsuiting hier anders wordt benaderd dan bij onze oosterburen.

Allereerst benadrukt de regering in principe voorstander te zijn van van zelfregulering als het om zaken gaat die het particuliere bedrijfsleven betreffen. Sinds de overheid eind vorige eeuw besloten heeft zich op tal van terreinen als regelaar terug te trekken gaat zij niet vooraan staan om te voldoen aan een vraag om in te grijpen. Blok en Plasterk wijzen in dat verband op de gedragscode die in Europees verband met internetbedrijven is afgesproken tijdens het Nederlandse voorzitterschap in 2016.

'De belangrijkste inspanningsverplichting die uit de Gedragscode voortvloeit betreft de afdoening en eventuele verwijdering van haatzaaiende uitingen na meldingen van gebruikers binnen 24 uur.' En die code blijkt te werken volgens de ministers. 'De resultaten laten zien dat significante vooruitgang is geboekt ten aanzien van de efficiëntie en snelheid van afdoening van meldingen, verbetering van de rapportagesystematiek, een betere opleiding van medewerkers, verbeterde samenwerking met betrokken partijen en verbetering van de eenduidigheid in behandeling, ongeacht wie de melder is.'

 Dat maakt nieuwe, aparte wetgeving volgens de Nederlandse regering minder urgent. Maar er zijn meer bezwaren tegen overname van het Duitse voorbeeld.

Politie snel beledigd

De tolerantie van onze 'beste vriend' wordt regelmatig op de proef gesteld.  Een paar recente berichten:

• Een 14-jarige jongen uit Den Helder heeft dinsdagavond zijn brutale gedrag moeten bekopen met een nachtje cel. De jongeman stak zijn middelvinger op naar de politi. Hierop is hij aangehouden voor belediging en meegenomen naar het bureau. 

• De Leiderdorpse Dylan (43) krijgt een boete van 800 euro op de mat voor de belediging van een politieagent. De agenten bekeuren Dylan voor openbare dronkenschap en dat maakt hem woedend. Hij roept: 'Doe je ding fucking ouwe.' Tenminste, dat zeggen de agenten. Dylan geeft toe dat hij dronken was, maar ontkent de belediging. Hij laat de zaak voorkomen en de rechter halveert te boete. 

• Het opruien van uitgaanspubliek en beledigingen richting politie komt een 21-jarige Edenaar op 150 uur taakstraf te staan, waarvan de helft voorwaardelijk. Agenten houden op 26 februari een jongere aan vanwege uitdaging, maar volgens omstanders hebben ze de verkeerde. Daarop begint de 21-jairge verdachte het publiek op te ruien om leuzen te scanderen. 

• Een harde duw van een politieagent ontlokte de man uit Nieuw-Dordrecht vorig jaar augustus de krachtterm 'driekwarter'. Dat gebeurde bij een opstootje bij café De Zwetser in Emmen, waar de man met zijn voetbalteam op stap was. Belediging, aldus het Openbaar Ministerie. Wat het precies betekende, wisten de agent en zijn collega’s niet, maar ze snapten wel dat het geen compliment was en namen de man uit Nieuw-Dordrecht mee naar het bureau. Daar belandde hij een nacht in de cel. Een tijdje later ontving hij een boete van 600 euro. Hij liet het ook voorkomen. De officier van justitie legde uit dat de boete zo hoog was, omdat een agent iemand is met een publieke taak. Dan gelden hogere straffen. Toch sprak de rechter de man vrij, omdat zijn kreet geen belediging is volgens de wet. "U moet geen agenten lastigvallen, maar ik verder vind dit een rare, opgeklopte zaak. Een beetje flauwekul. Ik geef u groot gelijk dat niet heeft betaald." 

Bedrijfsgeheimen verhinderen democratische besluitvorming

De Europese Commissie wil het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup niet verbieden. Er is al jaren een strijd gaande tussen milieubeschermers en de nationale en Europese overheid die de producent, het Amerikaanse bedrijf Monsanto, en de traditionele landbouw blijft beschermen. De beslissing over toelating van het middel is al enkele malen uitgesteld. Nu dreigt de tijdelijke vergunning die eind 2017 afloopt weer met tien jaar verlengd te worden.
De Europese Commissie kan de voortdurende twijfels over de veiligheid van glyfosaat, het omstreden gif in Roundup, niet wegnemen vanwege de geheimzinnigheid over het onderzoek dat aan een positief oordeel over het middel ten grondslag ligt. De EFSA, de Europese organisatie voor voedselveiligheid heeft voor de Commissie glyfosaat onderzocht en komt tot de conclusie dat er niks mis is met het middel. Daarbij baseert men zich onder meer op niet openbaar, zeer omstreden onderzoek dat in opdracht van het bedrijf zelf is uitgevoerd.
Sociaaldemocraten in het Europese Parlement zijn geschokt over het besluit van de Commissie, enkele liberalen hebben vragen gesteld. De fractie van de Groenen in het Europese Parlement heeft een rechtszaak aangespannen bij de Europese Hof van Justitie om openbaarheid af te dwingen.

De rechtbank trekt een grens voor de vrijheid van meningsuiting

De Amsterdamse rechtbank heeft duidelijk een streep getrokken in de 22 zaken die het OM naar aanleiding van de aanklacht van Sylvana Simons over haar bedreigende en beledigende Facebook-berichten heeft aangespannen. Er is een grens aan de vrijheid van meningsuiting en die geldt ook op internet. De man, bijvoorbeeld, die over Simons schreef: ‘Zulke mensen moeten gewoon uit de weg geruimd worden’ heeft die grens duidelijk overschreden volgens de rechtbank.

De rechtbank vindt dit een ernstig feit. Door deze uitlating heeft verdachte aangezet tot het plegen van een moord of doodslag. Gelukkig is dit niet daadwerkelijk gebeurd, maar verdachte had iemand op het idee kunnen brengen. Voor aangeefster [slachtoffer] is het zeer beangstigend geweest dat een tekst als deze over haar geschreven wordt. Zij heeft in haar aangifte en op de terechtzitting aangegeven welke impact alle berichten op haar leven hebben gehad. Verdachte heeft hier met zijn uitlating een bijdrage aan geleverd.

En dus is de man met verwijzing naar de artikelen 22c, 22d en 131 van het Wetboek van Strafrecht veroordeeld voor ‘het in het openbaar bij geschrift opruien tot enig strafbaar feit’ en krijgt hij zestig uur werkstraf, overeenkomstig de eis van het OM.