Wilders wint zijn proces hoe dan ook, of hij nu veroordeeld wordt of vrijgesproken. Hij heeft een nieuw forum om zijn punten te maken. En een nieuwe kans om zich als dappere strijder tegen de gevestigde machten te profileren. Los van dit gegeven lijkt mij vrijspraak dan nog het beste wat er uit te halen is. Niet zozeer voor Wilders, maar wel voor de vrijheid van meningsuiting en de democratie.
Juridisch gesproken zitten er vele haken en ogen aan de vervolging van Wilders. De uitvoerige en volgens sommigen tendentieuze verantwoording van het Amsterdamse Gerechtshof waarmee het proces, na aanvankelijke seponering door het OM, toch weer is opgevat is door velen bekritiseerd. Na de uitspraak van de Hoge Raad over de poster 'Stop het islamgezwel' wordt een veroordeling wegens het beledigen van de islamitische bevolkingsgroep een stuk lastiger. De omstreden uitspraken van Wilders gaan toch voornamelijk over de gevaren van de islamitische ideologie. En ideeën aanvallen kan moeilijk verboden worden. Over de woorden die daarbij gebruikt worden kun je twisten, maar met het oog op de vrijheid van het politieke debat zal de grens niet snel bereikt worden. En een veroordeling op formuleringen laadt al gauw de schijn op zich van een veroordeling van ideeën. Dat geldt naar mijn mening ook voor de meest omstreden uitspraak, de vergelijking van de Koran met Mein Kampf. Een provocerende uitspraak, die zoals alles wat met WOII te maken heeft, voor veel Nederlanders te ver gaat. Maar het zou toch van eurocentrisme getuigen als juist déze uitspraak wordt aangegrepen voor een veroordeling wegens belediging van een bevolkingsgroep die aanzienlijk minder directe banden heeft met dat verleden.
Wilders zou veroordeeld kunnen worden wegens uitspraken waarin hij opzettelijk aanzet tot haat of geweld tegen een bevolkingsgroep. Maar alle uitspraken die door de aanklagers zijn verzameld leveren daarvan nog niet een onomstotelijk bewijs. Een redenering is dat het systematisch zwart maken van islamieten leidt tot uitsluiting van een bevolkingsgroep uit de samenleving met mogelijk gebruik van geweld. Daar zouden de aanklagers een punt hebben. Maar ik zie het OM dat punt nog niet maken.
Vrijspraak lijkt me, los van Wilders en zijn uitspraken die je onfatsoenlijk, onbehoorlijk, provocerend en discriminerend mag noemen, de beste optie in het belang van de vrijheid van meningsuiting. Alle uitspraken van Wilders zijn gedaan in de context van het maatschappelijke, politieke debat. Alle uitspraken hebben als doel stemmen te werven en politieke tegenstanders te provoceren. Die context moet vrij zijn in het belang van de democratie. Inmenging van de staat moet hier tot het uiterste (oproepen tot geweld) worden voorkomen. Dat is ook het uitgangspunt geweest voor vele uitspraken van het Europese Hof in Straatsburg ter bescherming van de vrijheid van meningsuiting.
Het inperken van de ruimte voor het politieke debat is een politieke daad op zichzelf. Aanklager Danen van Nederland Bekent Kleur zegt dat ook met zoveel woorden. Hij verwacht dat Wilders als hij door de rechtbank is veroordeeld 'als racist' minder stemmen zal krijgen. Dat is dus het gebruik van de rechtbank als instrument om politieke tegenstanders uit te schakelen. Als dat in andere landen gebeurt typeren we dat meestal als een tekort aan democratie. Of erger. Daarom mag die stroming in elk geval niet winnen in dit proces.
