28 december 2016

Groepsbelediging blijft strafbaar

Nog geen week na de veroordeling van Wilders door de Haagse rechtbank stond in de Tweede Kamer de vrijheid van meningsuiting op de agenda. Aan de orde was het initatiefvoorstel van Joram Van Klaveren (groep Bontes/Van Klaveren) om artikelen die groepsbelediging en haatzaaien strafbaar stellen te schrappen c.q. te wijzigen (wetsvoorstel 34051). Geert was er zelf niet bij en zijn zaak kon ook niet bij de beraadslagingen betrokken worden omdat er hoger beroep is aangetekend en zoals bekend laten Kamerleden zich niet uit over zaken die nog 'onder de rechter' zijn. Maar het werd wel een interessant debat waarin alle voors en tegens van verruiming van de vrijheid van meningsuiting aan bod kwamen. Het wetsvoorstel gaat het niet halen, zoveel is wel duidelijk geworden in deze eerste ronde. Er is op dit moment geen basis voor een zakelijk debat over de noodzaak, de zuiverheid en de effectiviteit van wetgeving over een onderwerp dat in de samenleving zoveel tegenstrijdige emoties oproept. En dat - dus ook-  in de Tweede Kamer leidt tot heftige botsingen, die we straks in de verkiezingscampagne vast en zeker uitvergroot terug gaan zien.

Ik haal een paar punten uit het stenogram van de vergadering van 15 december (punt 4)


09 december 2016

De rechter stelt grenzen

De vrijheid van meningsuiting in Nederland is niet absoluut. Geert Wilders is te ver gegaan. De rechtbank heeft diegenen die dat in maart 2014 al vonden vandaag gelijk gegeven. Met zijn 'minder minder Marokkanen' show heeft Wilders bewust grenzen overschreden. Gezien de inhoud en strekking van de strafwet kon de rechter nauwelijks anders. Met vrijspraak zou de rechtsstaat ernstige schade hebben opgelopen. Wat niet wegneemt dat er bij de strafrechtartikelen die hier aan de orde zijn serieuze vragen gesteld kunnen worden.

Opvallend bij de uitspraak vond ik de terechtwijzing van Wilders vanwege zijn neerbuigende houding tegenover de rechtbank. Hij sprak eerder van 'neprechtbank', een 'politiek proces', en 'D66 rechters'. En hij reageert nu op de uitspraak met 'PVV-hatende rechters'. Het gebrek aan respect voor de rechtspraak en de scheiding der machten is misschien nog wel kwalijker dan zijn discriminerende uitspraken. Wilders stelt zich daarmee boven de wet waarmee -als ik even in zijn termen mag spreken- het Nederlandse volk soeverein en volgens democratische procedures heeft vastgesteld wat hier wel en niet is toegestaan. Het uis goed dat de rechters voorafgaand aan de uitspraak dit nog eens duidelijk hebben gesteld. Het gaat hier om toepassing van een democratisch tot stand gekomen wet door onafhankelijke rechters, en niet om een politiek proces. Dat maakt Wilders er als zelf van.


14 november 2016

Een advocaat voor de vrede monddood gemaakt

Meindert Stelling, oud luchtmachtofficier en sinds 30 jaar advocaat van de anti-kernwapenbeweging, zal vrijdag waarschijnlijk voor het laatst voor een rechtbank zijn vlammende pleidooien mogen houden. Hij staat nu zelf terecht vanwege belediging van een groot aantal magistraten. Het juridisch gevecht tegen kernwapens is langzaam maar zeker veranderd in een strijd tegen Nederlandse rechters, tegen de Haagse deken van advocaten Martens, de tuchtrechter en de Raad van discipline. Deze Raad besloot Stelling in maart j.l de zwaarste straf te geven voor zijn 'onbetamelijk gedrag' als advocaat: hij is van het tableau geschrapt, zoals dat heet, en mag zijn beroep niet meer uitoefenen. Vrijdag 18 november a.s. dient het hoger beroep tegen deze beslissing bij het Hof van discipline in Utrecht.

Stellings kruistocht tegen de kernwapens begon in de jaren tachtig in de nasleep van de beweging tegen de kruisraketten. De advocaat verdedigde actievoerders die de vliegbasis Volkel probeerden binnen te dringen om daar aanwezige F16 vliegtuigen, die atoombommen kunnen vervoeren, onklaar te maken. Hij baseert zijn verdediging op het internationale recht waarin het absoluut verboden is om de burgerbevolking tot doelwit van een militaire aanval te maken. Kernwapens maken onvermijdelijk burgerslachtoffers en zouden dus verboden moeten worden. Acties tegen kernwapens behoren dan ook niet bestraft te worden. Tot nu toe is geen enkele Nederlandse rechter met deze redenering meegegaan. Zelfs de Hoge Raad stelde dat niet bij voorbaat kon worden gezegd dat de nucleaire vernietiging van steden altijd onrechtmatig zou zijn. 

In de loop der jaren heeft Stelling zich in steeds fellere bewoordingen uitgelaten over de Nederlandse rechters. En dat gaat hem nu de kop kosten.


29 oktober 2016

AIVD krijgt ruimere bevoegdheden

Privacy First noemt het een draconisch wetsvoorstel, de aanpassing van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten die het kabinet gisteren heeft ingediend. Het wetsvoorstel vormt een acute bedreiging voor de privacy van iedere Nederlander, volgens deze privacy-waakhond, vanwege de mogelijkheid die de AIVD krijgt om massale internettaps uit te voeren of zoals het ook wel wordt genoemd, een sleepnet uit te werpen over al het internetverkeer. "Met de invoering van de sleepnetbevoegdheid," schrijft David Korteweg van Bits of Freedom, "kunnen de geheime diensten straks alle communicatie van grote groepen onschuldige mensen – zoals alle appjes vanuit een bepaalde stad – in bulk verzamelen en vervolgens gaan analyseren." Ze mogen de data drie jaar opslaan.

Voordat de gemoderniseerde bevoegdheden worden ingezet, is toestemming van de minister en een onafhankelijke commissie met rechterlijke en technische achtergrond nodig, de zogeheten Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), staat in het persbericht van minister Plasterk. De minister verdedigt zijn plannen met termen als 'modernisering', die noodzakelijk zijn vanwege technologische ontwikkelingen, en benadrukt de onafhankelijkheid van de toetsing. Ook de CIVD, de commissie die achteraf het handelen van de AIVD toetst wordt versterkt en gaat fungeren als klachtencommissie.

De noodzaak van de nieuwe maatregelen die terroristische aanslagen moeten voorkomen is omstreden. Bits of Freedom:  "Na vrijwel iedere aanslag die de afgelopen jaren in Europa is gepleegd, blijkt achteraf dat de geheime diensten of opsporingsinstanties de aanslagplegers al in het vizier hadden of dat er al informatie over hen voorhanden was. Bits of Freedom roept daarom het kabinet op om te investeren in het benodigde mensenwerk en verbetering van de samenwerking binnen en tussen de diensten. Dit zal daadwerkelijk de slagvaardigheid van de diensten verbeteren, zonder dat de hooiberg aan data vergroot wordt met informatie over onschuldige burgers".


15 oktober 2016

Een klok in de moskee

Het verkiezingsprogramma van de SGP bevat een opmerkelijk punt: de partij wil gebedsoproepen van de moskee verbieden. Fractievoorzitter Kees van der Staaij keert zich tegen de 'islamisering van de publieke ruimte'. 'Gemeentebesturen zeggen niets te kunnen doen', zegt hij. 'Dan wordt het tijd dat de Kamer in actie komt. Wat ons betreft klinkt de oproep helemaal niet, maar als daar geen meerderheid voor is, dring het dan zoveel mogelijk terug.'

Gemeentebesturen kunnen niets doen -dat moet Van der Staaij ook weten- vanwege de vrijheid van godsdienst en het respect voor gelovigen waardoor zijn eigen orthodoxe groepering ook alle ruimte krijgt om vrouwen te discrimineren en niet-gelovigen op zondag in bepaalde plaatsen te dwingen zich aan de voorgeschreven rust van kerkgangers te houden.


23 september 2016

De regering gaat niet over de moraal

De algemene beschouwingen over de miljoenennota gingen gisteren en eergisteren niet over geld maar over normen en waarden, schrijven de media. We kunnen het als burgers steeds moeilijker controleren, want de hoeveelheid 'duiding' is groot en een gewoon verslag met een representatief beeld van alle bijdragen aan het debat is nergens meer te vinden. De media schieten steeds meer tekort in hun opdracht de burgers te informeren. Hoe kan ik als kiezer mijn vertegenwoordigers controleren als ik ze zelf nauwelijks meer kan zien of horen en als er steeds meer pratende hoofden in beeld komen met hun eigen, subjectieve uitleg van de gebeurtenissen? Maar dit terzijde.

De verschuiving van het debat in de Tweede Kamer van het landsbestuur naar de normen en waarden in de samenleving vind ik dubieus. Ligt hier wel een taak voor onze volksvertegenwoordigers? "Politiek gaat juist over wat goed is en wat kwaad", volgens CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma. Maar we hebben toch geen dominees gekozen om het land te besturen? Buma pleit in zijn rol als moraalridder voor harde maatregelen tegen uitingen die in zijn ogen verwerpelijk zijn. Hij wil "organisaties kunnen verbieden die de democratische rechtsstaat afwijzen. Ook de vrijheid van meningsuiting is wat het CDA betreft niet absoluut, het verheerlijken van geweld moet verboden worden."


10 september 2016

Het demonstratierecht verdient meer steun





'Grondrechten gelden ook voor aanhangers van IS' schrijft de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Groningen boven een bericht over de promotie van Berend Roorda over het demonstratierecht in Nederland. Een intrigerende kop voor juristen. Gelden grondrechten dan niet per definitie voor iedereen? Waarom moet dit nog zo expliciet gesteld worden?


Roorda heeft uitgebreid studie gemaakt van de toepassing van het demonstratierecht in Nederland. Hij heeft ook vergelijkingen gemaakt met omringende landen. Nederland doet het over het algemeen goed, is zijn conclusie. De overheid houdt zich hier aan de wet die stelt dat zij zich voorafgaand aan een demonstratie niet mag bemoeien met de inhoud van de demonstratie. Beperkingen zijn uitsluitend mogelijk met een beroep op de verkeersveiligheid, de volksgezondheid of de openbare orde. Duitsland is bijvoorbeeld veel strenger als het gaat om rechtsextremistische demonstranten. Maar ook hier valt er nog wel wat te verbeteren, volgens Roorda.

Het principe is goed, de toepassing is niet altijd vlekkeloos. In de afgelopen jaren heb ik op dit blog tal van gevallen van beperkingen van het demonstratierecht beschreven zoals hier, hier, hier en hier om een paar voorbeelden te noemen.


29 augustus 2016

Boete voor belediging van het OM



De rechtbank in Maastricht heeft het Heerlense raadslid Christian Petermann vorige week veroordeeld tot een geldboete van 500 euro voor zijn tweets waarin hij een officier van justitie vergeleek met de nazi-kampbeul Irma Grese. Dat was volgens de rechtbank en geval van belediging van een ambtenaar in functie en over de grens van de vrijheid van meningsuiting. Petermann schreef ook nog dat hij hoopte dat de vrouw nog dezelfde avond zou verongelukken. Hij deed zijn uitspraken uit woede over de strafeis tegen de Roermondse politicus Jos van Rey (ex-VVD).

16 juli 2016

De bak in wegens majesteitsschennis

Een 44-jarige man uit Kampen is door de rechter veroordeeld tot een celstraf van dertig dagen voor het beledigen van de koning. Dit is geen bericht uit de oude doos. We schrijven juli 2016. Op zijn Facebookpagina noemde Nemet Temerci de koning onder andere een moordenaar, verkrachter en een dief. Ook plaatste hij een bewerkte foto van een aanstaande executie waarbij het hoofd van één van de slachtoffers was verwisseld voor dat van de koning. De politie kwam de posts op het spoor tijdens een onderzoek voorafgaand aan het bezoek van de koninklijke familie aan Zwolle op Koningsdag dit jaar. De man werd toen 14 dagen vastgezet. De rechtbank Overijssel oordeelt dat de Kampenaar met zijn uitlatingen de waardigheid van de Koning heeft aangetast: “Dit klemt met name vanwege de staatsrechtelijke positie van de Koning en de verwevenheid met het staatsbelang. Dit gedrag is niet acceptabel in onze samenleving en rechtvaardigt dat aan verdachte een straf wordt opgelegd.” En in dit geval zelfs een gevangenisstraf! Nogal absurd in de week dat een corrupte wethouder wegkomt met een taakstraf. Het lijkt er op alsof hier een overdreven veiligheidsmaatregel in het kader van Koningsdag alsnog rechterlijke goedkeuring moet krijgen.

Artikel 111 van de Strafwet uit 1881 leeft nog. Maar het wordt steeds moeilijker het handhaven van een uitzonderingspositie voor staatshoofden te verdedigen.


29 juni 2016

Zo komt er nooit een einde aan de belastingontduiking

Klokkenluiders Antoine Deltour en Raphaël Halet, de onthullers van de zogeheten LuxLeaks, zijn in Luxemburg veroordeeld tot voorwaardelijke celstraffen en boetes. De medewerkers van accountantsbureau PWC brachten gegevens naar buiten waaruit bleek dat meer dan 300 multinationals belasting ontdoken met hulp van speciale betalingsregels voor belastingen in Luxemburg. De regels zijn omstreden, maar er wordt tot nu toe weinig tegen gedaan. Nederland en andere landen hebben soortgelijke belastingvoordeeltjes voor grote bedrijven. Samen met de andere Benelux-landen heeft Nederland de afgelopen jaren systematisch discussie binnen de Europese Unie over omstreden belastingvoordelen voor bedrijven geblokkeerd. Onlangs zijn er eindelijk toch enkele afspraken gemaakt ter bestrijding van 'belastingontwijking', maar die zijn volgens velen nog veel te slap. De concurrentie tussen landen op belastinggebied blijft bestaan en dus zullen de speciale geheime regelingen die bedrijven moeten lokken ook blijven bestaan. Volgens een schatting van het Europees Parlement missen de Europese schatkisten jaarlijks 50 à 70 miljard euro doordat grote bedrijven geen of te weinig belasting betalen.

En wat doen de Luxemburgse rechters met de mannen die deze misstanden aankaarten? Straffen. Voorwaardelijke straffen dan wel, maar toch. Het is een duidelijk signaal aan iedereen die weet heeft van overeenkomstig onrecht. Hoe denkt men ooit die miljarden euro's terug te krijgen?


15 juni 2016

De uitingsvrijheid van voetbalsupporters

De rivaliteit van voetbalsupporters brengt bepaald niet fijnzinnige omgangsvormen met zich mee. Er wordt onder invloed van overvloedig alcoholgebruik nogal eens stevig gevochten rond de stadions. En dan zijn er in het stadion nog de spreekkoren, de liedjes, de scheldpartijen over en weer, en de haatdragende uitingen tegen individuele spelers. In de wedstrijd van Ajax tegen Feyenoord van begin dit jaar had doelman Kenneth Vermeer van Feyenoord (ex-Ajax) het bijvoorbeeld zwaar te verduren. Hij werd voor ‘hoerenjong’ en ‘NSB’er’ uitgemaakt. Voor de wedstrijd werd een pop met zijn naam opgehangen alsof hij de doodstraf kreeg.

Regelmatig zijn er incidenten vanwege racistische of antisemitische uitingen. "We gaan op Jodenjacht" is een kreet, die al uit de jaren tachtig dateert, en inmiddels volledig is ingeburgerd bij  voetbalsupporters die bij Ajax op bezoek gaan. De Ajax-supporters zelf gebruiken "Joden" als geuzennaam, en hangen naast het clubvaandel de Israëlische vlag. De reacties daarop van de tegenpartij worden door de buitenwacht opgevat als een kwalijke vorm van antisemitisme. 

Net als in de gevechten buiten het stadion kennen de meest fervente supporters bij de wedstrijd geen enkele rem in hun uitingen. Ondanks alle maatregelen van de KNVB.  Het aantal incidenten met spreekkoren in het Nederlands voetbal is volgens het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV) wel gedaald van rond zeventig per seizoen in het vorige decennium naar rond de vijftig de afgelopen vier seizoenen. Misschien zijn we er inmiddels ook aan gewend? Terwijl de roep in de maatschappij en media om het stilleggen van een duel na elk incident groot is, wordt in de praktijk die stap nog zelden genomen.

Moet er strenger worden opgetreden? Kun je er iets tegen doen?

30 mei 2016

Vrije meningsuiting: een klap voor Israël

Minister Koenders van Buitenlandse Zaken heeft vorige week verklaard dat oproepen tot boycot van Israëlische producten, desinvesteren of sancties (BDS) binnen het recht op vrije meningsuiting vallen. "Uitlatingen of bijeenkomsten betreffende BDS worden beschermd door de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering, zoals onder meer vervat in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens", schreef de minister in antwoord op Kamervragen van Rik Grashof (GroenLinks). Een 'open deur' vindt de Nederlandse organisatie DocP die hier de campagne voert. Maar helaas niet meer zo vanzelfsprekend sinds Israëls kruistocht tegen de BDS-beweging al tot een verbod heeft geleid in Engeland, Frankrijk, Canada en de Verenigde Staten. Israël voert een geweldige druk uit op bevriende landen om de BDS-campagne te verbieden. Ook in de Tweede Kamer blijkt men daar gevoelig voor bij partijen als VVD, SGP, CU en PVV.
In Europa ging Zweden ons land voor met de weigering tegemoet te komen aan Israëls eisen. Vandaag sloot Ierland zich als derde land daarbij aan. In België is men er nog niet uit. In een petitie wordt de koppeling tussen de Israël-boycotcampagne en het “virus van het antisemitisme” ten stelligste afgewezen.

Het Nederlandse standpunt was volgens de Jerusalem Post a huge blow to Israel.Israël meent dat de BDS-campagne gericht is op het vernietigen van de staat Israël en daarom verboden zou moeten worden. In juli 2011 heeft het Israëlische parlement de zogenaamde Anti-Boycot wet aangenomen, die het mogelijk maakt om een civiele procedure te starten tegen hen die oproepen tot een boycot van Israël of Israëlische nederzettingen in bezet gebied. De oprichter van de wereldwijde BDS-campagne, de Palestijn Omar Barghouti, mag zijn land niet verlaten. De Israëlische minister voor inlichtingendiensten Yisrael Katz (Likud) riep op tot een “targeted civil elimination” van BDS-campagneleiders met hulp van de Mossad. Het is niet duidelijk of deze dreiging ook betrekking heeft op campagnevoerders in andere landen.

De vrijheid om een politieke campagne te voeren is niet overal gegarandeerd, ook niet op plaatsen waar men trouw zweert aan de democratie. Maar ook campagnevoerders kunnen niet altijd voldoende respect opbrengen voor de uitingsvrijheid. 


17 mei 2016

Preventieve censuur in Nederland

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft vandaag twee moties aangenomen die ernstige twijfel oproepen over de trouw van deze Kamerleden aan de Nederlandse Grondwet. Beide moties waren ingediend door de Kamerleden Tellegen (VVD), Bisschop (SGP), Bontes en Van Toorenburg (CDA). De eerste gaat over het opstellen van een lijst van haatpredikers binnen Europa. De tweede gaat over het bestraffen van iedereen die haatpredikers uitnodigt of een podium biedt. In beide gevallen is het een uitspraak die bij de regering aandringt op het mogelijk maken van preventieve censuur. De lijst haatpredikers zou het mogelijk moeten maken bepaalde personen op voorhand te verbieden in Nederland het woord te voeren. De sanctionering van een podium voor haatpredikers maakt het voor moskeebesturen, media en journalisten niet langer mogelijk om in alle vrijheid een imam uit te nodigen of aan het woord te laten.

De moties horen bij de Tijdelijke Wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding die de Tweede Kamer vandaag heeft aangenomen. Hiermee kan op grond van gedragingen die in verband kunnen worden gebracht met terroristische activiteiten of de ondersteuning daarvan een meldplicht, gebiedsverbod of een contactverbod worden opgelegd. De Eerste Kamer moet er nog over oordelen. Dat zal ook moeten gebeuren als de regering met een wetswijziging tegemoet zou komen aan bovengenoemde moties, wat ze hopelijk zal nalaten. Al was het maar omdat het erg moeilijk is om een sluitende definitie te geven van haatprediker zonder zich vergaand te bemoeien met theologie of uitleg van religieuze geschriften. Waar de overheid zich niet mee hoort te bemoeien.


29 april 2016

F* de koning

De Turkse president Erdogan heeft de Nederlandse regering indirect overgehaald de Nederlandse wet aan te passen. Hij maakte zich druk over een Duitse komiek die hem zou hebben beledigd. Daarop ontspon zich ook in Nederland een discussie over de vrijheid van meningsuiting ten aanzien van buitenlandse staatshoofden. De Nederlandse regering besloot in een ongekend snelle reactie een oud wetsartikel dat de belediging van buitenlandse staatshoofden strafbaar stelt in te trekken. 'Humor, satire, spot en belediging horen bij onze open en vrije samenleving', aldus VVD-Kamerlid Taverne. Collega's van de SP, PVV en PvdA zijn het met hem eens. 'Iedereen die zich beledigd voelt, mag aangifte doen. Een apart haakje voor staatshoofden is helemaal niet nodig. We mogen onze eigen premier beledigen, dus waarom die van een ander land niet', aldus Ronald van Raak (SP). Hij vergat even dat het hier om een wetsartikel gaat over een staatshoofd en niet over een politicus als regeringsleider.

Dat een staatshoofd wel een aparte behandeling kan krijgen bleek toen D66 voorstelde om nu meteen ook maar de strafbaarheid van de majesteitsschennis af te schaffen. Volgens het kabinet is dat echter niet eenvoudig, want ons Nederlandse staatshoofd kan zichzelf niet verdedigen. Daarmee kwamen Rutte en van der Steur gemakkelijk weg van een kwestie die meer verdeeldheid zou kunnen oproepen dan het opheffen van het verbod van belediging van buitenlandse staatshoofden.

13 april 2016

Staat wil eigen beeldvorming bepalen

De persvrijheid bestaat nog in Nederland. Vandaag oordeelde de rechter dat de Dienst Justitiële Inrichtingen niets te zeggen heeft over de selectie van foto's van een detentiecentrum voor vreemdelingen. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) eiste inspraak in de fotokeuze- en context voor publicatie van de foto’s die fotograaf Robert Glas maakte in een detentiecentrum voor vreemdelingen. Hij maakte foto’s van isoleercellen en luchtkooien, waar geïsoleerde gedetineerden één uur per etmaal worden “gelucht”. De fotograaf schoot geen afbeeldingen van mensen. Zijn foto's zijn gepubliceerd in Vrij Nederland.

Volgens de rechter is de eis van de Dienst om zeggenschap te krijgen over de selectie van foto's een onrechtmatige inperking van de vrijheid van meningsuiting waar geen gegronde reden voor is, zoals bijvoorbeeld privacyschending.In december was de staat ook al veroordeeld vanwege het schenden van zowel de Grondwet als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens door contractuele voorwaarden op te leggen voor het verspreiden van foto’s van detentiecentra. Dat zou neerkomen op preventieve censuur en dat is verboden volgens de Grondwet en het Europese Verdrag.


28 maart 2016

Een omstreden tweet

In de marge van aanslagen zoals vorige week in Brussel vinden we ook altijd weer berichtjes over inperking van de vrijheid van meningsuiting. Een inwoner van Breda kreeg bezoek van drie politieagenten. Aanleiding was zijn reactie op het niet bevestigde bericht dat kinderen in een Belgische school geapplaudiseerd hadden voor de aanslagen. "Hoe geef je nog les als er in je klas door moslimkinderen geapplaudisseerd wordt?" twitterde hij. Het is tekenend voor het heersende klimaat in Nederland dat velen dachten dat hij zelf zoiets inderdaad had meegemaakt. Ook de politieagenten verkeerden in die veronderstelling en gingen er op af. De man bleek helemaal geen onderwijzer te zijn. Hij kreeg wel een waarschuwing. Ze hebben hem geen tweetverbod opgelegd, aldus BN De Stem, maar wel gezegd: doe dit nou niet, want het lijkt er nu op of jij die leraar bent. Dat kan reacties uitlokken.


09 maart 2016

De productie van angst en hoop

Onlangs zag ik een interview met Angela Merkel op de Duitse televisie. Ze werd uitgebreid ondervraagd over de vluchtelingenproblematiek. De Duitsers nemen er de tijd voor. Zo'n interview kan gauw een half uur duren. Maar de interviewster had wel veel hinderlijk eenzijdige vragen. Ze gingen uitsluitend over de toekomst die we nog niet kennen. Hoeveel vluchtelingen kan Duitsland nog opnemen? Hoeveel steun verwacht u te houden bij de volgende verkiezingen? Wat gaat u doen als u minder steun krijgt? Wat gaat u doen als de oppositie in uw eigen partij toeneemt? Wat doet u als u alleen komt te staan in Europa? Enzovoort. Merkel werd voortdurend uitgedaagd te speculeren. Ze slaagde er met een bewonderenswaardige variatie in woordkeuze in deze uitdaging te omzeilen. Maar ik vond het tenenkrommend. Wat schiet de burger op met een politicus in de rol van orakel?

Ineens hoorde ik het overal in de media. Op radio 1, bij Nieuwsuur, in alle media is die voortdurende aandrang te horen van de presentatoren en de reporters om te speculeren. Waar gaat dit heen? Wat zal hij doen? Wat verwacht jij? Wanneer is dit afgelopen? Wie gaat er winnen? Hoe gaat dit verder? Het lijkt er op alsof we alleen nog maar vooruit mogen kijken. Aan de hand van de glazen bol van de 'duidende' journalist. De nieuwsmedia leveren als het om politiek gaat steeds minder informatie en worden steeds meer producenten van verwachtingen.


28 februari 2016

Apple en de vrijheid van meningsuiting

In de Verenigde Staten is een dispuut gaande over de weigering van Apple om mee te werken aan een onderzoek van de FBI. De FBI wil de smartphone kraken van een van de daders van de terroristische aanslag in de Amerikaanse stad San Bernardino. Apple zou daarvoor een 'hacktool' moeten maken om de iPhone te ontsleutelen. Dit druist in tegen de vrijheid van meningsuiting, vinden de advocaten van de techgigant volgens een anonieme bron. Het zou vergelijkbaar zijn met de overheid die een journalist dwingt een bepaald artikel te schrijven, vinden ze.

Volgens andere bronnen zou de overheid Apple ook in een aantal andere zaken willen dwingen een telefoon open te breken. Daarmee lijkt een gevaarlijk precedent geschapen te worden waarmee de overheid gemakkelijk inbreuk kan maken op de privacy van de burgers. Google, Twitter, Facebook en WhatsApp vinden het niet wenselijk dat er achterdeuren voor de overheid in software worden gebouwd. Maar Microsoft-directeur is het eens met de FBI. Volgens Gates is er geen sprake van een ‘gevaarlijk precedent’, zoals Apple en andere technologiebedrijven stellen. De eis van de FBI is volgens Gates juist heel specifiek.

13 februari 2016

Scheldpartijen tegen politici

Minister Asscher reageerde deze week voor één keer op de scheldpartijen die hem via de sociale media ten deel vallen,  waarin niet zelden wordt verwezen naar zijn Joodse achtergrond. Asscher zet een aantal van zijn critici op Facebook te kijk en geeft aan het eind van zijn verhaal nog een tip:  'Mag ik jullie voorzichtig aanraden voor de volgende keer dat je zo'n reactie plaatst de tweet of post eerst even aan je moeder te laten zien? Of aan je dochter, for that matter? Als zij het ook een goed idee vindt, vooral plaatsen. Blijf er niet mee rondlopen.' Inmiddels heeft een van de belaagden, een jonge PVV-fan die zich boos maakte om Asscher's standpunt in de zwartepietendiscussie, zijn excuses gemaakt.

De actie van Asscher kreeg even de aandacht deze week. Maar het schelden op politici gaat natuurlijk gewoon door. In Trouw schrijft Nelleke Noordervliet vandaag dat we allemaal wat zachter zouden moeten gaan praten. De schreeuwers die klagen dat "ze niet luisteren" zijn zelf doof. Ze zijn niet in staat het democratische spel van geven en nemen te spelen. "Ze roepen zo hard dat er geen tegengeluid kan doordringen. Daardoor verstoren ze moedwillig het democratische proces."


25 januari 2016

Openbare orde





De politie in Spijkenisse heeft zaterdag tien vrouwen opgepakt die demonstreerden tegen Wilders. Wilders deelde 'verzetsspray' uit waarmee vrouwen zich zouden kunnen verdedigen tegen aanvallen van ''islamitische testosteronbommen'', zoals hij jonge mannelijke vluchtelingen tegenwoordig noemt. De vrouwen riepen  "Wilders racist, geen feminist". De betogers kregen op hun beurt boze reacties van enkele omstanders. "Jullie willen verkracht worden'', schreeuwde een man.


De vrouwen zijn opgepakt wegens verstoring van de openbare orde. Ze hadden geen vergunning voor een demonstratie aangevraagd. Een van de vrouwen weigerde zich te identificeren en moest daarom de nacht in de cel doorbrengen. Haar advocaat bestrijdt de rechtmatigheid van de aanhoudingen omdat er geen sprake was van rellen. D66 en GroenLinks stellen Kamervragen.

Ik zou hier waarschijnlijk niet over hebben geschreven als ik toevallig dit weekeinde niet weer eens het verhaal van de Februaristaking in 1941 had gelezen.

10 januari 2016

Loyaal aan de baas

Uitkeringsinstantie UWV probeert te voorkomen dat zijn werknemers misstanden naar buiten brengen. Het laatste nummer van het personeelsblad is geheel gewijd aan het onderwerp loyaliteit. De boodschap in het blad is duidelijk: bespreek kritiek intern, los de problemen binnenshuis op.
Het UWV wordt al jaren geplaagd door schandalen. Er loopt een langdurig conflict met bedrijfsartsen, er is een falend ICT-systeem en het ministerie doet onderzoek naar de oorzaken van achterstanden bij de beoordeling van uitkeringen. De organisatie wordt overspoeld door klachten van cliënten. Even googelen en je vindt regelmatig nieuwe berichten over problemen (afgelopen week bijvoorbeeld hier, hier en hier).

Maar de werknemers moeten hun mond houden. Ze worden zelfs bedreigd. Met de media praten kan negatieve gevolgen hebben volgens de personeelskrant van het UWV. Als voorbeeld wordt Ad Bos genoemd die de bouwfraude aan het licht bracht. "Hij eindigde berooid in een caravan", stelt het blad, en vervolgt: "Sommige klokkenluiders krijgen een demotie, anderen worden ontslagen of door collega's met de nek aangekeken."