29 april 2010

De telefoonverkoper bepaalt wie je mag bellen


Opnieuw is Apple in opspraak geraakt door de afwijzing van informatie voor de iPhone op morele gronden. De censoren van Apple oordeelden in februari dat een Nederlandse fotografensite niet door de beugel kon. Onlangs vonden ze dat de cartoons van de gelauwerde Amerikaanse tekenaar Mark Fiori beledigend waren en niet verkocht mochten worden. Na veel negatieve reacties, wordt Fiori deze week ineens toch in het aanbod van iTunes opgenomen(foto). Maar nu is er een satire op Tiger Woods geweigerd. De reden: een publieke figuur belachelijk maken past niet in het beleid van Apple. Dit heet 'a violation of the iPhone Developer Program License Agreement, which bars any apps whose content in “Apple’s reasonable judgement may be found objectionable, for example, materials that may be considered obscene, pornographic, or defamatory.”'
De iPhone bezitters én de cartoonisten zijn dus overgeleverd aan de smaakpolitie van Apple. Je zou natuurlijk kunnen zeggen: moeten ze niet met Apple in zee gaan. Elke bedrijf is vrij te verkopen wat men wil. Apple kan niet verplicht worden apps aan te bieden waarvan ze vinden dat die de grenzen van het fatsoen overschrijden. Het bedrijf heeft tenslotte een naam hoog te houden.
Toch zitten er een paar vervelende kanten aan het gedrag van het Apple. Een telefoon koop je om te communiceren. Het is een apparaat dat je in alle vrijheid voor je eigen doelen wilt gebruiken. Een telefoon met internet en nog veel meer toeters en bellen koop je ook nog steeds om te kunnen communiceren. Is het dan redelijk dat de verkoper van het apparaat voor jou gaat bepalen welke boodschappen je wel of niet mag ontvangen? Als het apparaat je niet bevalt kun je een deur verder bij een andere winkel een ander apparaat kopen. Maar als je er een gekocht hebt moet je niet belemmerd worden in het gebruik. En dat gebeurt wel als Apple zich met de content gaat bemoeien. En een ander apparaat kopen is geen optie omdat je, behalve het gemak van de iPhone, dan ook heel veel content die de "Apple store" levert moet missen. Het is alsof je een telefoon hebt gekocht die je ineens verbiedt om met bepaalde vrienden te bellen.
De positie die Apple inneemt op de markt van mobiele apparaten lijkt een groot gevaar op te leveren voor het vrije verkeer van informatie. Als dit bedrijf als eerste en vooralsnog enige een nieuw apparaat als de iPad introduceert zullen we ook weer overgeleverd zijn aan zijn censoren. Dat brengt ook de aanbieders van informatie in een lastig parket. Om mee te doen met de ontwikkelingen van nieuwe media zullen journalisten, filmers, tekenaars en vele anderen in het communicatievak rekening moeten houden met de normen die één Amerikaans bedrijf stelt. Welke invloed zal dat hebben op de zelfcensuur van schrijvers en kunstenaars? Keren we terug naar een situatie waarin één instantie, de katholieke kerk, met een 'nihil obstat' bepaalde wat wel en niet mocht worden uitgegeven?
,

22 april 2010

TROS in actie tegen openbare bibliotheken


Onder leiding van de oud-burgemeester van Rotterdam Ivo Opstelten voert een team van het tv-programma TROS Regelrecht actie om al het internetverkeer in openbare bibliotheken te filteren. Zo willen ze voorkomen dat kinderen geconfronteerd worden met porno of extreem geweld. Veel mensen die in de uitzending werden geïnterviewd waren voor. De directeur van de Openbare Bibliotheek Amsterdam was echter niet te vermurwen. Hij staat op het standpunt dat openbare bibliotheken als publieke voorzieningen in principe een volledig vrije toegang tot internet moeten bieden. Filters werken bovendien niet goed en zijn gemakkelijk te omzeilen. Overigens wordt er bij de pc's in de OB Amsterdam wel gewaarschuwd tegen porno en er lopen toezichthouders die bij overlast kunnen ingrijpen. Maar de verantwoordelijkheid blijft bij de bibliotheekgebruiker. Of, in geval van kinderen, bij de ouders. Juist ouders blijken hier echter veel moeite mee te hebben. Een vertegenwoordigster van een oudercomité vond zelfs dat hier sprake was van het aanbieden van porno aan kinderen (wat wettelijk verboden is).
De actie van de TROS, die erg veel lijkt op soortgelijke acties tegen openbare bibliotheken in de Verenigde Staten, berust op een paar misverstanden. De openbare bibliotheek is geen privé-huishouden, school of bedrijf waar particuliere voorkeuren en overwegingen bepalen wat er wel en niet gezien of gelezen mag worden. De openbare bibliotheek behoort vanuit haar publieke functie in principe geen voorkeuren te laten gelden. De openbare bibliotheek is bij uitstek het instituut dat in de samenleving een vrij verkeer van informatie moet garanderen. Het tweede misverstand betreft de aard van het internet. Waar je van boeken of andere media (ook van tv-programma's) nog kunt zeggen dat die worden aangeboden, gaat het bij het internet om toegang tot een netwerk dat vergelijkbaar is met dat van de telefoon. De ingreep die de TROS per petitie wil bewerkstelligen is vergelijkbaar met het afsluiten van bepaalde nummers uit een publieke telefooncel. Of met het dwingen van de postbode om bepaalde poststukken niet te bezorgen.
Over ingrepen in het vrije verkeer van informatie wordt nog te vaak lichtvaardig gedacht. Dit weblog, dat deze maand zijn eerste lustrum viert, getuigt daarvan. Het zou mij niet verbazen als de petitie van de TROS door veel mensen wordt getekend. In de publieke opinie is voor het gemeenschappelijk weren van foute boodschappen meer steun te vinden dan voor het principe van een onbelemmerde uitwisseling van informatie waarbij iedereen zijn eigen keuzevrijheid en verantwoordelijkheid houdt (ouders voorop). En het internet wordt wel erg gemakkelijk vergeleken met de min of meer geregelde publieke omroep, een massamedium dat per definitie eenzijdig informatie aanbiedt. Diverse politici hebben tot zeer recent gepleit voor filters bij internet service providers om het kwaad uit de wereld te helpen. Ook in een vrijzinnige partij als GroenLinks moest de fractie op het laatste congres per motie worden teruggeroepen van een standpunt van Justitie-woordvoerder Azough waarbij een opening voor filtering was gemaakt. Dat is toen door een grote meerderheid, met steun van kamerlid Mariko Peters, rechtgezet.
Deze week kwam het demissionaire kabinet ook nog met een concept-wetsvoorstel waarin ruimte gemaakt wordt voor ongelijke behandeling van internetverkeer. Het kabinet laat het aan de internet service providers of ze bepaalde diensten al dan niet willen blokkeren. Netwerkneutraliteit zal, als deze wet wordt aangenomen, door de Nederlandse overheid niet worden gegarandeerd. En daarmee komt een vrij en open internet in gevaar. Bits of Freedom probeert daarom in deze verkiezingstijd partijen ervan af te houden deze weg op te gaan. In de verkiezingsprogramma's van D66 en GroenLinks is de netwerkneutraliteit al opgenomen. In andere partijen is de discussie nog gaande. Laten we hopen dat BoF meer succes heeft dan de TROS.

,