26 april 2022

De Digital Services Act en desinformatie


In de Europese Unie is er overeenstemming bereikt tussen het Parlement en de Raad van regeringsleiders over regels voor digitale dienstverlening. De Digital Services Act (DSA) is volgens een persbericht van de Raad is 'de eerste ter wereld die verreikende regels invoert voor onlineplatforms en zoekmachines. Bovendien introduceert de wet een innovatieve manier van toezicht houden.' Volgens Europarlementariër en PvdA’er Paul Tang, één van de voorvechters van meer Europese regulering van de digitale economie, betekent het akkoord dat er na twintig jaar ‘eindelijk’ nieuwe wetgeving over online-veiligheid is. De bescherming van consumenten zoals we die kennen op het gebied van voedsel en apparaten en heel veel meer heeft voor internetgebruikers inderdaad lang op zich laten wachten. Niet in het minst vanwege de hardnekkige lobby van internetondernemers die alles het liefst zelf in de hand willen houden. 

Waar kunnen we nu op rekenen als de wet (uiterlijk 1 januari 2024) van kracht wordt? Allereerst gaat het om het tegengaan van illegale handel. De platforms kunnen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid foute handelaren te verwijderen. Belangrijker nog is dat er 'meer toezicht komt door gebruikers en overheden. Online platformen kunnen verplicht worden om data aan te leveren bij onderzoekers van overheden. Het idee is dat een derde partij meekijkt met de online risico’s van het platform.' Online platforms worden voorts 'verplicht om technische informatie te delen over de algoritmes die content aanraden. Op dit moment zijn dat vaak bedrijfsgeheimen. De DSA zorgt ervoor dat organisaties transparant moeten communiceren over algoritmes, vergelijkbaar met de AVG voor gegevensverwerking.' 

Tang wijst ook nog op een ‘saillant’ artikel in de wet over desinformatie, waarbij grote platforms als Facebook en Google verplicht worden stappen te ondernemen tegen nepnieuws en desinformatie in crisissituaties, zoals de oorlog in Oekraïne en de pandemie. Tang: We maken met deze wet een statement tegen het propagandabeleid van Poetin.' Dat is heel mooi. Maar hoe ver gaat dat? En wie volgt na Poetin? Hier betreedt een overheidsinsantie een gevaarlijk terrein. 

16 april 2022

Mediablokkades


De Russische mediatoezichthouder Roskomnadzor heeft de Russischtalige website van The Moscow Times geblokkeerd. Erg verrassend is dat niet. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn minstens veertig onafhankelijke websites geblokkeerd. Nog niet verboden media zijn onderhevig aan zware censuurmaatregelen. The Moscow Times van de Nederlander Derk Sauer wordt sinds kort in Nederland gemaakt. Opmerkelijk is dat alleen de Russischtalige versie is geblokkeerd. De Engelstalige versie is nog steeds toegankelijk. De Russische kan ook nog worden gelezen via een VPN-verbinding en vanuit het buitenland. 

Dat het Poetin-regime weinig respect heeft voor de persvrijheid hoeft niet te verbazen. Onafhankelijke media hadden het er al moeilijk genoeg en in oorlog tolereert de staat uitsluitend nog propaganda. Maar dat de Europese Commissie nog geen week na de inval van Rusland in Oekraïne de Russische staatsmedia RT en Sputnik met hun websites en Twitteraccounts ontoegankelijk maakte voor Europese burgers verbaast wel. 'Dit is buitengewoon onverstandig,' verklaarde de Nederlandse Vereniging van Journalisten, 'omdat het niet aan staten is om nieuwskanalen indirect te laten blokkeren. Daarmee ondermijnt Europa de fundamenten van een vrije pers en zet het de deur open naar een staatsgereguleerde nieuwsvoorziening, waar niet langer de burger in staat is om een vrije keuze te maken uit het nieuwsaanbod.' Eigenlijk doet de Europese Commissie hier precies hetzelfde als Poetin, meent de NVJ.