21 oktober 2017

Wanneer ben je dood?

De Reclame Code Commissie (RCC) neemt ook klachten in behandeling over voorlichting van de overheid. Van het Comité Orgaandonatie Alert   kreeg de RCC tot tweemaal toe een bijzondere klacht. Het Comité vindt dat het Ministerie van Welzijn en Volksgezondheid de burgers misleidt over de gang van zaken bij orgaandonatie. "Het ministerie wekt in die campagne ten onrechte de indruk dat de donor is overleden wanneer zijn organen worden uitgenomen. In werkelijkheid is de donor “slechts” hersendood verklaard op basis van een protocol. Er is dan een uitval van hersenfuncties, maar de donor is niet overleden in de gebruikelijke zin van het woord. Door dit er niet bij te vertellen schaadt het ministerie het vertrouwen van het publiek."

Op 11 augustus wees de RCC het ministerie andermaal terecht. De overheid moet in de communicatie aan potentiële donors duidelijker zijn. Zoals de begrippen 'overlijden', 'overleden' en 'dood' nu gehanteerd worden kan het publiek op het verkeerde been gezet worden en dat is in strijd met artikel 5 van de Nederlandse Reclame Code.


01 oktober 2017

Beren op de weg zetten

Jaren geleden hoorde ik deze uitspraak voor het eerst van een ambtenaar: hoeveel beren zijn er nog op deze weg? Oftewel: welke hindernissen gaan we nog tegenkomen om dit plan uit te voeren? De geschiedenis van de initiatiefwet Open Overheid (WOO) laat zien dat ambtenaren ook beren op de weg kunnen zetten om te voorkomen dat plannen doorgaan. De WOO is vijf jaar geleden ingediend door GroenLinks en D66 en uiteindelijk na een aantal wijzigingen vorig jaar in de Tweede Kamer aangenomen. Tegen stemden VVD en CDA, de twee grootste partners van de beoogde nieuwe regeringscoalitie. De wet ligt nu bij de Eerste Kamer en het is zeer de vraag of er daar een meerderheid voor te vinden is. Op verzoek van Minister Plasterk heeft een adviesbureau van de Rijksoverheid twee 'quick scans' uitgevoerd om een beeld te krijgen van de te verwachten kosten. De uitkomsten daarvan zijn alarmerend: tientallen, honderden miljoenen vliegen je om de oren als je de bevindingen leest. De Eerste Kamer gaat het nu allemaal nog weer eens grondig onderzoeken en wellicht zit er in het lang verwachte regeerakkoord een 'njet' voor de coalitiepartijen die ook daar een krappe meerderheid hebben.

Wat de besluitvorming bijzonder troebel maakt is dat voor de 'quick scan' uitsluitend input is verzameld uit de ambtelijke organisatie. En juist die zou volgens de geest én de letter van de wet hoognodig veranderd moeten worden om de veelgeroemde, maar in de praktijk vooral belemmerde transparantie van de overheid nu eindelijk eens waar te maken. De alarmbellen die de Eerste Kamer voor de wet moeten waarschuwen worden gedragen door de beren die de openheid vrezende ambtenaren zelf hebben opgesteld. Of, om het met een expert op het gebied van informatievoorziening bij de overheid, Guido van Enthoven, te zeggen: 'In zekere zin is hier de kalkoen bevraagd over het kerstmenu.'