In landen zoals Frankrijk, Italië, Polen, Griekenland, Luxemburg en Cyprus is het verboden om vlak voor verkiezingen de resultaten van peilingen te publiceren. In Nederland staat een publicatieverbod opnieuw ter discussie. 'De verslaving aan peilingen wordt iedere ronde erger' schrijft Trouw. Deze krant vindt dat een verbod op publicatie in de slotfase van de campagne moet worden overwogen.
Campagnestrateeg Marije Brinkhorst pleit in de NRC voor terughoudendheid in de laatste weken. 'Media verslaan de campagne met de peilingen als een paardenrace: wie ligt op kop? Wie valt terug? Redacties bepalen hun gastenlijst op basis van wie het goed doet in de peilingen. Bij televisiedebatten worden partijen uitgenodigd die hoog staan in de peilingen. Het gevolg is een zelfversterkend mechanisme: wie in de peilingen stijgt, krijgt meer aandacht, groeit verder, en bepaalt zo de dynamiek van de hele campagne.' Want het band-wagon-effect leert ons al jaren: de meeste mensen willen bij de winnaar horen. Het gevolg is dat er niet of nauwelijks meer over de inhoud wordt gesproken. De show, de wedstrijd tussen koplopers trekt alle aandacht weg van de politieke thema's die het verschil zouden moeten maken. Brinkhorst: 'Laat de laatste week van de verkiezingen weer gaan over ideeën, waarden en plannen. Er is immers genoeg te bespreken over waar we als land naartoe willen. Niet over wie er toevallig die week in de lift zit.'
De peilers zijn het hier vanzelfsprekend niet mee eens. Peter Kanne, opinieonderzoeker bij Ipsos I&O vindt voorstellen voor een publicatieverbod getuigen van minachting voor de kiezer. 'Kiezers zijn geen kippen zonder kop. Kiezers gaan bij hun stemkeuze wel degelijk grotendeels af op de plannen en ideologie van partijen.' Hij wijst er op dat peilingen kiezers nuttige informatie kunnen geven bij het bepalen van hun stem. En dat geldt zeker voor diegenen die een strategische stem willen uitbrengen met het oog op de samenstelling van de regering na de verkiezingen. Het probleem is volgens Kanne hoe de peilingen door de media worden ingezet. Op Villamedia, de nieuwssite voor journalisten, schrijft Kim van Keeken dat journalisten hun verantwoordelijkheid op dit punt niet altijd even serieus nemen. De sensatie rond winnen en verliezen domineert de media, zeker in de laatste weken voor de verkiezingen. En dat drukt inhoudelijke informatie die relevant is voor het bepalen van een keuze naar de achtergrond.
