Dokkum en de demonstratievrijheid

Het OM heeft taakstraffen geëist tegen alle 34 actievoerders die vorig jaar de A7 blokkeerden om te voorkomen dat demonstranten tegen Zwarte Piet bij de intocht van Sinterklaas in Dokkum aanwezig konden zijn. Tegen initiatiefnemer en “intellectueel dader” Jenny Douwes is een taakstraf van 240 uur en een voorwaardelijke celstraf van 3 maanden geëist.

Met deze eisen heeft het OM niets over Zwarte Piet gezegd, schreef Peter Giesen in De Volkskrant. Het gaat hier, naast een strafbare verhindering van het verkeer, over de vrijheid van meningsuiting. In een samenleving met heel verschillende bevolkingsgroepen kunnen spanningen ontstaan, zoals de Zwarte Pietkwestie ten overvloede aantoont. Als deze groepen met elkaar willen samenleven, moeten zij in elk geval kunnen zeggen wat zij op hun lever hebben, hoe onredelijk of ergerniswekkend dat ook voor anderen moge zijn — mits zij uiteraard niet oproepen tot geweld.

Floor Rusman pareert in de NRC de verdediging van organisator Jenny Douwes die, als een nieuw type provo, beweerde dat het hier om een 'ludieke actie' ging. De blokkeerders van de A7 hebben niets van provo begrepen, volgens Rusman. 'Want inhoudelijk zet het nieuwe verzet het oude op z’n kop. De provo’s wilden demonstreren mogelijk maken, de blokkeerfriezen juist niet. De provo’s streden voor vrije meningsuiting, de blokkeerfriezen wilden die beperken. Want ja, natuurlijk waren ze ervoor, maar „niet voor iedereen” of „niet op deze dag”. De provo’s en andere linkse activisten wilden een hiërarchie afbreken, de blokkeerfriezen willen er een creëren: eerst de rechten van henzelf, dan die van de anderen.'

Een waar woord. En hier zit precies het probleem: rechten opeisen die je anderen niet gunt. Dat heeft inderdaad niets met Zwarte Piet te maken.

 Op TPO neemt Rob van Geel het op voor de 'blokkeerfriezen'. 'Beschermen van sinterklaasintocht is beschermen van katholieke traditie en Nederlandse cultuur'. Hij vindt dat het OM de zaak had moeten seponeren, zoals dat volgens hem wel vaker gebeurt. De actie tegen de demonstranten die op weg waren naar Dokkum was een geval van 'noodweer'. De burgemeester had de demonstratie niet verboden en daarmee aangestuurd op 'bewuste verstoring als primair doel, met de vrijheid van meningsuiting als secundair middel.' Daarnaast moet het sinterklaasfeest gezien worden als een in de grond religieuze bijeenkomst. De vrijheid van godsdienst staat hier op het spel! 'Het is kinderreligie binnen een volwassenenreligie en -cultuur. Het beschermen van de sinterklaasintocht is het beschermen van de Nederlandse cultuur.' En daar mag je de vrijheid van meningsuiting best even voor uitschakelen.

Dat die blokkade op de A7 moest plaatsvinden om katholieke tradities en de vrijheid van godsdienst te beschermen is een curieuze redenering. Religieuze beleving is bij dit vercommercialiseerde kinderfeest toch ver te zoeken.  De vrijheid van godsdienst verdient als grondrecht bescherming, maar katholieke tradities met kinderen? En dan nog: kan een kleine groep demonstranten deze vrijheid en tradities zo eenvoudig bedreigen dat hier een beroep op noodweer moet worden gedaan?

Het andere argument is natuurlijk eveneens kul. De burgemeester volgde eenvoudig de wet die het demonstratierecht beschermt, niet direct een katholieke, maar wel een belangrijke Nederlandse traditie. Ze bood de demonstranten onder voorwaarden ruimte. Zo hoort dat in een rechtsstaat. 'Je hoeft het hier niet mee eens te zijn, maar het gaat des te beter als we accepteren dat niet iedereen dezelfde mening heeft,' schreef ze voorafgaande aan de intocht vorig jaar. Aan Douwes c.s. lijkt haar stellingname niet besteed.

[Foto: Dokkum, bixintx CC]