'Trial by media'

Advocaat Robert Snorn laat onderzoeken of hij juridische stappen kan nemen tegen een boek over de zaak-Ruinerwold. Volgende week is de eerste zitting in die zaak. Twee journalisten van de Telegraaf hebben het boek geschreven over de man die op een afgelegen boerderij in Ruinerwold zijn kinderen negen jaar volledig afgesloten hield van de buitenwereld. Hij wordt verdacht van vrijheidsberoving en mishandeling van zijn negen kinderen en van het seksueel misbruiken van twee van zijn drie oudste kinderen. De Telegraaf publiceerde afgelopen week al delen uit het boek.

Snorn vindt dat je geen boek mag publiceren waarin de verdachte fors wordt beschuldigd, zonder dat een rechter naar de verdenkingen tegen hem heeft gekeken. “Het onderzoek naar de zaak is nog niet afgerond, dus is het boek gebaseerd op onvolledige informatie”, aldus Snorn. “De discussie of een verdachte ergens schuldig aan is hoort thuis in de rechtszaal en niet in de media of in een boek.” Hij noemt het 'trial by media'.


Misdaadverslaggeving aan banden?


Misdaad verkoopt in de media en de boekenbranche. Advocaat Snorn moet weten dat je daar niet zo makkelijk tussenkomt. Moet een auteur die over een zaak wil schrijven wachten tot alle informatie boven tafel is? Met die regel zou je heel wat publiciteit over rechtszaken aan kunnen vechten. Astrid Holleeder bijvoorbeeld publiceerde een boek over haar broer tijdens zijn proces, drie jaar voordat hij werd veroordeeld. De overvloed aan publiciteit in deze zaak zou je dan ook een voorbeeld van een poging tot 'trial by media' kunnen noemen. Maar is dit een reden om aan de persvrijheid van de misdaadverslaggevers te tornen? In het belang van zijn cliënt lijkt het mij beter als Snorn hen te vriend houdt en voorziet van de informatie die hij kwijt wil.

Naïef vind ik het idee dat je discussie over de schuldvraag alleen in de rechtszaal zou mogen voeren. Alle aandacht voor misdrijven leidt tot discussie over schuld of onschuld. Hoe terughoudend media ook berichten, het is onvermijdelijk dat misdaadverslaggeving aanleiding geeft tot oordelen over de schuld van de verdachte. Zo gezien is er altijd sprake van 'trial by media' in grote strafzaken. Het punt is natuurlijk dat de rechter zich daar niets van aan moet trekken. Zou Snorn de rechter in de zaak-Ruinerwold niet vertrouwen?

Lek

Advocaat Snorn heeft wel een punt met zijn kritiek op de publicatie van delen uit het strafdossier die kennelijk gelekt zijn. Daar gaat het OM terecht onderzoek naar doen. De openbaarheid van een strafdossier ligt gevoelig vanwege de bescherming van de privacy van de verdachte en andere betrokkenen. Het is aan het OM zelf om informatie daaruit openbaar te maken, allereerst in de openbare aanklacht tijdens de rechtszitting. Dat journalisten gelekte informatie gebruiken is op zich niet verboden. Het lekken zelf door klokkenluiders kan in bepaalde gevallen noodzakelijk zijn vanwege een algemeen maatschappelijk belang. Maar het valt te betwijfelen of dat hier ook het geval is.

[foto: Henk-Jan van der Klis CC]