Religie en kindermishandeling

Meer dan twee jaar geleden heeft de Tweede Kamer in een motie gepleit voor een onderzoek naar zogenaamde ‘conversietherapieën’. Volgens de indieners is het ‘een vorm van kindermishandeling’ om jongeren deze therapie aan te bieden, waarin wordt beweerd dat homoseksualiteit te genezen is. Dergelijke therapieën zouden worden toegepast in de Pinkster-, evangelische en baptistenkerken in besloten gespreksgroepen en in contacten tussen pastores en gelovigen. In januari j.l. is de minister met verwijzing naar de resultaten van het eerste deel van dit onderzoek verzocht actie te ondernemen. En wel in de vorm van 'een wetsvoorstel waarin het verlenen van «homogenezings- of conversietherapie» aan minderjarigen en kwetsbare volwassenen en het werven/openlijk aanbieden van «homogenezings- of conversietherapie» strafbaar wordt gesteld.' Ook dit keer stemden de christelijke partijen SGP, CU en CDA met de PVV en Forum voor Democratie tegen. 

De ministers De Jonge en Grapperhaus (beide CDA) melden nu dat het demissionaire kabinet niet overtuigd is van het nut van een verbod. Juridisch zitten daar haken en ogen aan. Bij deze kwestie zijn verschillende grondrechten in het geding die botsen, schrijven de ministers, zoals het verbod op discriminatie, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst. Alle reden om de zaak vooruit te schuiven naar een nieuw kabinet, wellicht zonder de CU die op dit punt de grootste bezwaren maakt.

 Misbruik en huiselijk geweld

Ik moest denken aan al de misbruikzaken in scholen en kindertehuizen die in de afgelopen jaren onderzocht zijn. Naar aanleiding van de rapporten van de commissie Deetman verklaarde minister Dekker in een brief aan de Tweede Kamer in 2018: 'De overheid heeft de opgave zich in te spannen om seksueel misbruik en seksueel geweld waar mogelijk te voorkomen.' Seksueel misbruik is wel een graadje ernstiger dan iemand proberen te 'genezen' van homoseksualiteit. Maar toch. Het kan je je hele leven dwars blijven zitten als belangrijke mensen in je omgeving, ouders, geestelijke leidslieden je authentieke gevoelens  ontkennen en je dwingen ze, al dan niet onder dreiging van de straffe gods, te onderdrukken. 

De eerste keer dat de Tweede Kamer een motie over deze conversietherapieën heeft aangenomen was dat in het kader van een debat over de aanpak van huiselijk geweld. Daaronder wordt ook psychisch geweld gerekend. Als de overheid zich verantwoordelijk voelt voor de aanpak van huiselijk geweld, kan ze zich ook niet onttrekken aan de aanpak van psychisch geweld tegen kinderen in een vergelijkbare private omgeving.

Religie maatgevend

Maar als we het er over eens zijn dat de overheid hier wel een verantwoordelijkheid heeft volgt daar niet vanzelf uit dat je conversietherapieën kunt verbieden. Een therapie is gestoeld op bepaalde overtuigingen. Het ligt niet op de weg van de overheid om zich daarin te mengen. Ook de verspreiding van die overtuigingen moet de overheid volgens artikel 7 van de Grondwet vrij laten. Daar zijn uitzonderingen op. Maar in het geval van religieuze overtuigingen wordt dat nog een stukje complexer gezien de vrijheid van godsdienst. Ik kan me dus wel voorstellen dat een demissionair kabinet een besluit dat deze grondwetsartikelen raakt liever even voor zich uitschuift. Het risico dat een volgend kabinet dat ook zal gaan doen is trouwens net zo groot, zeker wanneer christelijke partijen er aan deelnemen.

Het probleem zit 'm namelijk vooral in het feit dat het in dit geval om overtuigingen gaat die verbonden worden aan een bepaald geloof. De bescherming waarop gelovigen zich kunnen beroepen plaatst het psychisch geweld dat middels deze therapieën wordt toegepast op een ander niveau dan vergelijkbaar geweld dat wordt uitgeoefend in een seculiere context. In ons land speelt religie nog steeds een dominante rol in de politieke besluitvorming, ondanks dat partijen die zich daarop baseren in de minderheid zijn. Keer op keer blijkt het moeilijk om die dominantie te doorbreken. Misschien wordt het tijd religieuze overtuigingen van hun voetstuk te halen en te behandelen zoals alle andere overtuigingen. En als die overtuigingen duidelijk aanleiding geven tot schadelijke praktijken mag de overheid niet wegkijken. En zeker niet als het om kinderen gaat. 

[foto: Krystie Archer CC]