Met een open brief hebben meer dan 70 journalisten de openbaarheid van bestuur op de agenda van de kabinetsformatie gezet. Aanleiding is de wens van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) om de Wet Open Overheid (WOO) te 'begrenzen'. In plaats van er voor te zorgen dat deze wet nu eindelijk eens volledig wordt uitgevoerd. Drie jaar na de inwerkingtreding van de wet, schrijft FTM, is er nog steeds geen zicht op het beloofde platform waarop overheidsdocumenten centraal beschikbaar worden gesteld zonder dat iemand er eerst om hoeft te vragen. Dat staat namelijk in de WOO: de overheid moet zelf actief documenten openbaar maken. Het platform dat op 1 juli 2025 klaar had moeten zijn heeft vertraging opgelopen, zegt BZK. Bij andere ministeries wordt hierover nogal gemord en er gaan stemmen op het platform van VWS dat bedoeld was voor de coronabeleidsdocumenten om te bouwen naar een ook voor andere ministeries bruikbare weg om documenten actief openbaar te maken.
De journalisten van onder meer het AD, Follow The Money, NRC, Nieuwsuur en RTL die de formerende partijen hebben benaderd maken zich grote zorgen over terugkrabbelende bewegingen binnen het ambtelijk apparaat. Zij zijn voor een degelijke nieuwsvoorziening over de rijksoverheid afhankelijk van de WOO. En daar zijn al zoveel problemen mee. Wettelijke termijnen worden overschreden en sommige documenten worden achtergehouden, schrijven de journalisten. En nu wil BZK wettelijke maxima voor het aantal documenten dat kan worden opgevraagd. Verder wil men bepaalde documentsoorten (zoals interne emails en concepten) uitsluiten en uitzonderingsgronden verruimen. Dat blijkt uit een brief van de huidige minister Rijkaart (BBB) aan Sybrand Buma, de eerste kapbinetsinformateur. Het lijkt op een voortzetting van het beleid van het demissionaire kabinet-Schoof waarin iemand als Landbouwminister Wiersma (BBB) zich met hand en tand verzet tegen openbaarmaking van stikstofemissiegegevens van boeren.
Het democratisch gehalte van de nieuwe regering zal mede worden bepaald door de vraag of de formerende partijen verder gaan op deze weg of dat gekozen wordt voor herstel en spoedig invoering van wat de WOO voorschrijft. Cruciaal is de erkenning van het belang van een open overheid in een democratische rechtsstaat. Dat vereist een omslag in de benadering die we in sommige ambtelijke kringen nog te vaak tegenkomen. Ambtenaren zitten op hun stukken alsof het persoonlijke eigendommen zijn. Maar, zo schrijven de journalisten terecht in hun reactie op Rijkaarts brief, 'overheidsdocumenten zijn namelijk niet ‘van’ de overheid, maar worden slechts door haar opgesteld of bewaard. De documenten zijn van ons allemaal.'
[Foto Bernat Moreno, Unsplash]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten