De WOB moet op de schop

Mariko Peters wil de Wet Openbaarheid Bestuur verbeteren. Zij pleit onder andere voor verbreding van de wet tot allerlei semi-publieke instanties die weliswaar formeel niet meer bij de overheid horen maar wel veel overheidsbeleid uitvoeren. En ze wil een toezichthouder die de ambtenaren controleert maar ook helpt bij de uitvoering van de wet. Peters gaat met haar initiatief regelrecht in tegen de wens van minister Donner die de wet juist liever wil beperken omdat het te veel ambtenaren kost en er te veel misbruik van wordt gemaakt, een beschamend standpunt volgens WOB-expert Rogier Vleugels.

Nederland heeft in vergelijking met veel andere Europese landen en de VS de meest gesloten overheidscultuur. Maar veel belangrijker is nog dat de overheid kosten kan besparen als ze meer investeert in archieven, waardoor stukken eenvoudiger gevonden kunnen worden. En als ze voor grotere delen van de beleidsvoorbereiding en -uitvoering een actievere openbaarheid zou nastreven. Al die querulanten die de politie nu handen vol werk bezorgen omdat ze geen vertrouwen hebben in de wijze waarop hun snelheidsovertreding is vastgesteld ben je kwijt als je alle gegevens meteen op het internet zet. En zo zijn er vele voorbeelden te noemen. Zo heeft de Noorse overheid het Offentlig Elektronisk Postjournal , waar je alle overheidsstukken in een paar klikken kunt vinden. Maar dat de technologie openbaarheid tegenwoordig veel gemakkelijker maakt is kennelijk bij Donner en zijn ambtenaren nog niet doorgedrongen. En voorlopig zijn zij er in geslaagd een uit democratisch oogpunt hoogstnoodzakelijke aanpassing van de wet tegen te houden.

In de Nederlandse bestuurderscultuur loopt men liever het risico van vervelende ontdekkingen achteraf dan dat men burgers een kijkje in de keuken geeft waar de besluiten worden bekokstoofd.