Een echte Nederlandse kwestie

Bij de intocht van Sint Nicolaas in Dordrecht zijn vier demonstranten gearresteerd vanwege een t-shirt tekst over Zwarte Piet. Deze figuur zou een racistische betekenis hebben. "Mensen kunnen alleen deelnemen als ze meegaan met het feit dat slavernij wordt gebagatelliseerd. Zwarte Piet is een karikatuur van zwarte mensen." Ook
De arrestatie van de demonstranten zorgde voor de nodige opschudding. De politieagenten traden hard op en dit werd natuurlijk allemaal door veel mensen vastgelegd zodat er nog dagen over gedebatteerd kon worden. De regering van Curacao maakte zich boos over de arrestatie van de Antilliaanse dichter Quincy Gario. Volgens minister Osepa is de arrestatie ingegeven door “een diepgeworteld motief dat herleidbaar is tot racisme.” Hij spreekt van een klap 'in het ongeschminkt gezicht van zwarte kustenaars en onacceptabel.” Zowel de SP als de CU stelden Kamervragen over dit onderwerp. Over demonstratievrijheid, openbare orde en proportionaliteit. Het antwoord laat nog even op zich wachten. Ook in Amsterdam zijn demonstranten tegen Zwarte Piet gearresteerd. In 2008 zagen kunstenaars in Eindhoven af van een demonstratie met hetzelfde thema omdat hun veiligheid niet verzekerd kon worden.

Minister Opstelten zal in zijn antwoord verwijzen naar het tijdens de intocht van Sinterklaas geldende demonstratieverbod. Volgende vraag is dan of zo'n verbod wel noodzakelijk is. En of het dragen van de t-shirt voldoende is om het demonstratieverbod te overtreden. Het kan nog een aardig zaak worden.
De bescherming van de kinderziel en het fatsoen om bij een zo feestelijke gebeurtenis als de intocht van Sinterklaas je politieke standpunt even in te houden zullen voor velen voldoende reden zijn om de demonstranten te veroordelen. Maar zo eenvoudig mag het toch niet zijn om de uitingsvrijheid te beperken. Het ijkpunt voor een vrij opinieklimaat ligt juist in de tolerantie van ongemakkelijke, ongewenste en minder plezierige uitingen. Opvattingen over wat fatsoenlijk is mogen betrokken worden bij het oordeel over een uiting, ze geven niet het recht om iemand in de boeien te slaan. En is de kinderziel echt zo kwetsbaar? Je zou het ook pedagogisch verantwoord kunnen noemen dat het zwarte stereotype ter discussie wordt gesteld.
Maar ook aan de demonstranten kan de vraag gesteld worden of de bestrijding van het racisme gebaat is bij het wegpoetsen van Zwarte Piet uit de Nederlandse folklore. Als zij daarop uit zouden zijn, wat mij eerlijk gezegd niet helemaal duidelijk is geworden. Is het misschien ook mogelijk om een culturele traditie met een dubieuze achtergrond te handhaven als tegelijk deze achtergrond ter discussie kan worden gesteld? Moet er natuurlijk wel voldoende vrijheid zijn om te demonstreren en je mening te uiten.