Royalty en persvrijheid

De Raad voor de Journalistiek (RvdJ) heeft een helder standpunt geformuleerd over de zogenaamde mediacode die journalisten tegenover het Koninklijk Huis in acht zouden moeten nemen. De code is geen wet, zegt de RvdJ. Geen enkele journalist is er aan gebonden. De code is door de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) "eenzijdig opgesteld en geldt niet als een afspraak tussen twee partijen, aldus de RvdJ. De wijze waarop de mediacode is opgesteld wekt echter de indruk dat het om een wet of koninklijk besluit gaat. Wat de code volgens de Raad beschrijft is de interne werkwijze van de RVD."

Dit vind ik een heldere uitleg van de persvrijheid. Beperkingen kunnen bij wet worden opgelegd of door twee partijen in goed overleg worden afgesproken. Maar ze kunnen niet eenzijdig worden afgedwongen. Dat is wat de RVD wel doet door journalisten die foto's van leden van het Koninklijk Huis maken buiten de door de RVD georganiseerde halfjaarlijkse persmomenten om uit te sluiten van de die gelegenheden.

Ik ben wel benieuwd wat de fotografen met deze uitspraak gaan doen. Mogelijk wachten ze even af tot de rechtszaak tegen de Nieuwe Revu is afgehandeld. Dit blad publiceerde buiten de mediacode om drie foto's, een van kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima op weg naar een feestje en twee van prinses Amalia met een hockeystick op het veld (foto Frank Buis). Het blad verklaarde opzettelijk de code te doorbreken, maar bood later wel excuses aan vanwege de foto's van de 9-jarige Amalia. Die hadden ze daar achteraf gezien beter niet voor kunnen gebruiken. De code zorgt al jaren voor problemen tussen pers en Koninklijk Huis (zie deze links [1 / 2 / 3] van Villamedia). Volgens de Nieuwe Revu is de code in strijd met Europees Recht.

De RVD zal problemen blijven veroorzaken als ze altijd alle touwtjes in handen wil houden en de volledige regie wil blijven voeren over de communicatie rond koning, koningin, prinsen en prinsesjes. Dit is in strijd met een open democratie waarin de persvrijheid wordt geëerbiedigd. Zonder uitzonderingen. Je kunt de paparazzi moreel veroordelen, je kunt ze voor de rechter slepen als ze de privacy schenden, je kunt ze echter niet eigenhandig en eenzijdig de wacht aanzeggen.

Nog meer royalty-nieuws kwam vorige week van de rechtbank in Den Bosch. Een inwoner van Vlijmen
werd veroordeeld tot zestig uur taakstraf en een voorwaardelijke celstraf wegens een "poging tot bedreiging". De man kwam voor de rechter omdat hij leden van het Koninklijk Huis en van de regering zou hebben geprobeerd te bedreigen via Facebook. "De politierechter was het met de officier van justitie en de advocaat eens dat de man de personen niet daadwerkelijk heeft bedreigd en sprak hem daarvan vrij. Wel heeft de man geprobeerd de leden van het koninklijk huis en de regering angst aan te jagen door op Facebook te plaatsen dat ze dood moesten." Wat nu? Is angst aanjagen ook al verboden? En als er geen sprake was van daadwerkelijke bedreiging, waarom krijgt de man dan alsnog straf? De schriftelijke uitspraak zal ons hopelijk wat wijzer maken.