De VVD en de vrijheid van meningsuiting

Nederland is nu tot driemaal toe veroordeeld door het Europese Hof vanwege tekorten in de bescherming van journalisten en hun bronnen. Maar de regering heeft nog steeds geen stappen gezet naar een wettelijke bronbescherming. Dat is voor een land dat de mensenrechten hoog in het vaandel heeft ongehoord, schreef advocaat Otto Volgenant gisteren op de opiniepagina van NRCHandelsblad. Hij is de advocaat van Autoweek, het blad dat volgens het Hof in Straatsburg ten onrechte is gedwongen fotomateriaal af te staan aan de politie. Het feit dat hieraan geen rechterlijke toetsing is voorafgegaan was reden voor het Hof om Nederland in 2010 terecht te wijzen. Eerder was dit al eens gebeurd toen journalist Koen Voskuil van Spits  gegijzeld werd omdat hij voor de rechtbank de bron niet wilde prijsgeven van zijn informatie over het politieoptreden bij de arrestatie van crimineel Mink K. En in 2012 volgde wederom een veroordeling van Nederland vanwege het afluisteren door de AIVD van journalisten van de Telegraaf. Het Europese Hof vindt dat er een met waarborgen omgeven procedure moet zijn voor een onafhankelijke toetsing van de vraag of het opsporingsbelang het belang van bronbescherming overstijgt.
Het is een raadsel, schrijft Volgenant, waarom het kabinet na tot drie keer toe terecht te zijn gewezen nog aarzelt met een wet die de journalistieke bronbescherming verankert. Hij wijst op het voorbeeld van België waar zo'n wet al bestaat sinds 2007. Zo moeilijk hoeft het echt niet te zijn.

De kwestie is des te urgenter nu blijkt dat de Amerikaanse NSA zonder enige rechterlijke toetsing alles en iedereen volgt en afluistert. Het is niet onmogelijk dat ook de Nederlandse AIVD toegang heeft tot door Amerikanen vergaarde informatie. Dit raakt aan de persvrijheid en maakt manipulatie van de media mogelijk. Bronbescherming is een essentieel onderdeel van een onafhankelijke pers.

Dat deze regering niet veel haast maakt met een wetsontwerp ter zake verbaast mij helemaal niet. Mensenrechten worden door Nederlandse regeringen eigenlijk alleen op de agenda gezet als het om andere landen gaat. In eigen land laat men zich niet gemakkelijk terecht wijzen. En dat geldt des te meer voor de bewindslieden die nu al enkele jaren dit dossier onder hun hoede hebben. De VVD'ers Opstelten (foto) en Teeven zijn er uitsluitend op gericht te scoren met plannetje en proefballonnen die goed klinken bij behoudende xenofobe kiezers die zich  zorgen blijven maken over het gebrek aan veiligheid, tekorten bij de politie of veel te lage straffen voor tuig en andere criminelen. Persvrijheid heeft op dat Ministerie van Veiligheid geen prioriteit.

Hoe serieus moeten we de VVD nemen als het gaan om persvrijheid en vrijheid van meningsuiting? Vorige week liet de partij weten dat de omroepen de spotjes tegen de bezuinigingen op hun budget direct zouden moeten stoppen. Staatssecretaris Dekker (ook VVD) wilde hier echter niets van weten. 'Ik kan en wil hier niet ingrijpen', zo meldde Dekker. 'Hier geldt de vrijheid van meningsuiting. De omroep mag haar mening uiten en dat kan via een programma of op een andere manier. En iedereen die het er niet mee eens is kan daar wat tegenover zetten.'

Dat niet alle VVD'ers de rug recht houden als het om de vrijheid van meningsuiting gaat is in het verleden wel bewezen toen de partij in een knieval voor de SGP zijn handtekening terugtrok onder een wetsontwerp dat het verbod op godslastering moest afschaffen. In Rotterdam stapte de VVD in 2009 uit het college toen ze er niet in slaagde een meerderheid te vinden voor het ontslag van een adviseur wiens ideeën de partij niet aanstonden. En in de provincie Noord-Holland werkte de VVD in 2011 mee aan een spreekverbod van Thomas von der Dunk. Om de PVV te plezieren.
Nog een paar voorbeelden. Het VVD-kamerlid Dezentjé dwong de staatssecretaris van Onderwijs Van Bijsterveldt in 2009 tot het schrappen van een voor de partij kritische examentekst. In 2010 vond minister Rosenthal dat een medium dat geld ontvangt van de regering in zijn standpunten niet mag afwijken van het regeringsstandpunt. En Rita Verdonk procedeerde als VVD-minister eindeloos tegen spandoeken die haar niet zinden.

Nee, het aantal keren dat ik in dit blog over de VVD heb geschreven wijst er nog niet op dat deze partij het principe waaraan ze haar naam ontleent serieus neemt.