De angst van de VVD

De VVD heeft de presentatie van een biografische schets van partijcoryfee Haya Van Someren-Downer afgeblazen. Mark Rutte zou zaterdag 5 september tijdens een feestelijke bijeenkomst van de stichting Haya van Someren, het opleidingsinstituut van de partij, het eerste exemplaar overhandigen aan de zoon van de in 1980 overleden politica. De zoon heeft te kennen gegeven dat hij er bezwaar tegen heeft dat schrijfster Alies Pegtel in zijn ogen veel te veel aandacht heeft besteed aan het NSB-gezin waarin zijn moeder opgroeide.

Pegtel, die het boek in opdracht van de Haya van Someren stichting schreef werd naar eigen zeggen onder druk gezet door de voorzitter, tevens lid van het hoofdbestuur van de VVD Marianne Schuurmans-Wijdeven. Zij zou hebben gezegd 'dat dit verleden niet onder VVD-vlag naar buiten kan' en 'dat het anders moet'. Volgens mevrouw Schuurmans gaat het alleen om de aanbieding van het boek. Je kunt een boek niet aan iemand aanbieden die van tevoren heeft aangegeven er moeite mee te hebben, zei ze voor Radio 1.  Ze had Pegtel wel aanpassing in overweging gegeven. Als ze het boek zo zou laten dan zou het niet volgens plan worden aangeboden. De VVD zal het boek gewoon wel afnemen zoals afgesproken en verspreiden in de partij.

Waarom opereert de VVD zo onhandig in deze kwestie? Zoals Pegtel bij EenVandaag zei: Haya's beeld wordt tegen de achtergrond van het gezin waarin ze opgroeide alleen maar sterker. In scherp contrast met de ideologie die ze van huis uit meekreeg koos ze haar eigen weg en was ze als politica buitengewoon gepassioneerd voor liberale waarden en fel gekant tegen totalitaire systemen. Als ze de kans kreeg zette ze de socialisten graag in die hoek. Historisch gezien is haar verleden juist relevant voor de rol die ze later in de politiek heeft gespeeld.

Nu ontstaat het beeld dat de partij afstand neemt van de biografie en dat ze op de stoel van de geschiedschrijver gaat zitten. Een allesbehalve liberaal beeld dus. Dat ze de ophef nu in de schoenen schuiven van de zoon van Van Someren is ook nogal dubieus.

De VVD-bestuurders handelen vanuit angst. Angst voor de associatie van hun partij met de NSB. De reputatie van de partij zit een verstandige afweging voor een oplossing in de weg. De vrees voor de polls van vandaag domineert alles. Vorige week is Rutte nog uitgemaakt voor leugenaar. Deze week wil hij niet in een adem genoemd worden met de NSB. Goede geschiedschrijving is voor deze historicus van ondergeschikt belang. Maar het is niet verstandig. De ophef over Haya schaadt de VVD. Opnieuw komen de liberalen negatief in het nieuws met een kwestie waarbij de vrijheid van meningsuiting en de openbaarheid in het geding is. Hoeveel van deze kwesties kun je als liberale kiezer nog verdragen?

P.S. De Vrijdenkersruimte die de JOVD vorig jaar opende uit onvrede met het feit dat de moederpartij in de Tweede Kamer de tentoonstelling over slachtoffers van censuur gesloten had is inmiddels  ook niet meer bereikbaar.  Jammer. Ik had daar graag de biografie van Haya van Someren aangemeld.