Ongehoord

Sinds kort is het publieke omroepbestel uitgebreid met twee nieuwe omroepen: Zwart en Ongehoord Nederland. De laatste begon eind februari met Ongehoord Nieuws, een nieuws- en praatprogramma op lunchtijd. Het regende onmiddellijk klachten, zoveel dat de NPO-ombudsman Margo Smit al na drie uitzendingen een onderzoek is begonnen. 'Veel mensen die me schrijven, beginnen over onjuiste informatie, desinformatie, gebrek aan onpartijdigheid, en racisme. Ook is gezegd dat het de publieke omroep onwaardig is.' Een deel van de klachten gaat over de berichtgeving over de Russische invasie in Oekraïne. De klachten over racisme waren naar aanleiding van een fragment waarin asielzoekers werd gevraagd hoe ze aan hun fietsen kwamen en of ze die "met geld" hadden gekocht. De ombudsman zal nagaan in hoeverre de omroep de journalistieke code van de publieke omroep heeft geschonden. In die code staat dat journalistieke programma's van de omroep 'betrouwbaar, nauwkeurig en zorgvuldig, onafhankelijk, onpartijdig en onbevooroordeeld, en evenwichtig en pluriform moeten zijn.'

Ik kan me moeilijk voorstellen dat Ongehoord Nederland op alle punten voor de toets zal slagen. De omroep zet zich nadrukkelijk af tegen de bestaande omroepen ongeveer zoals Baudet zich afzet tegen de oudere politieke partijen. ON is een forum voor de stemmen rechts van de VVD die volgens de oprichters tot nu niet werden gehoord. Gasten in Ongehoord Nieuws komen van de PVV, Forum voor Democratie en de partij van Van Haga. Ook virusontkenners en complotdenkers mogen aanschuiven. Ze verkondigen allemaal ongestoord hun 'waarheden'. Maar het is de vraag wat de NPO daartegen kan doen.

 

Nieuwe stroming

Het probleem zit 'm volgens de NRC ook in de gebrekkige toelatingsprocedure. Het blijkt moeilijk een organisatie die het vereiste ledental heeft bereikt te weigeren. De nieuwe omroep moet volgens de Mediawet een nieuwe stroming vertegenwoordigen en onderscheidende programma’s maken. Bij de adviseurs, ontdekte de krant, heerst grote onzekerheid over de toetsing van alle voorwaarden. Zo kwam ON gemakkelijk door de procedure en is het nu uiteraard erg lastig om daarop terug te komen. 

Kan ON niet beschouwd worden als nieuwe stroming in het omroepbestel? Als je kijkt naar de ontwikkeling van de politieke stromingen in ons land dan zou je kunnen zeggen dat het niet zo vreemd is dat de nieuwe conservatieven ook hun plek opeisen in het medialandschap. De vraag is wel waarom er naast WNL en Powned nóg een nieuwe rechtse omroep bij moest komen. Nog afgezien van het feit dat nieuw-rechts door de 'mainstream media' ook al behoorlijk bediend wordt.

Het verschil

Onderscheidend is ON in zekere zin wel. Zeker qua aanpak van de talkshow hosts. Zij fungeren als aangevers voor de rechtse praat van de gasten die alle ruimte krijgen om onzin te verkondigen zegt factchecker Harry Hol in Trouw vandaag. “En dat is schadelijk, want als je onzin maar vaak genoeg herhaalt, gaan mensen vanzelf denken dat er wel een kern van waarheid in zit.” Het uitblijven van kritische vragen is ongetwijfeld de reden dat PVV-leider Wilders hier wel wil optreden. Bij de andere omroepen wijst hij alle verzoeken om interviews stelselmatig af. 

ON doet me denken aan de ouderwetse zuil waar vroeger ook bij voorkeur alleen de politici het woord kregen die er bij hoorden: socialisten bij de VARA, de KVP bij de KRO. Wat er hier bijkomt is dat PVV c.s. zich in de slachtofferrol presenteren zoals we dat kennen van gefrustreerd rechts: wij worden uitgesloten door de partijen van de elite, de overheid en de daarmee verbonden media. We zijn de minderheden in een dictatuur. 

Het is een gevaarlijk beeld dat hoognodig correctie behoeft. Maar ik vrees dat dat niet gaat komen van de NPO die met deze nieuwe omroep een schier onoplosbaar probleem op het bord heeft gekregen. Niets doen zal de kritiek uit de samenleving verder aanjagen, ingrijpen zal als bevestiging worden opgevat van de uitsluiting van al 'die arme mensen die toch al nooit gehoord werden'. Hebben ze eindelijk hun omroep, worden ze opnieuw in het defensief gedrongen. Het zal koren op de molen zijn van degenen die de polarisatie in de samenleving graag verder opvoeren.

[Foto: Roel Wijnands CC - Oprichter van ON Arnold Karskens in actie op het Malieveld]