De jaarrapportage 2021 van het College voor de Rechten van de Mens gaat over de toenemende agressie tegen journalisten, experts, politici en andere 'media-actoren' die regelmatig in het nieuws komen met uitspraken over actuele kwesties, zoals de coronapandemie en -recent- de stikstofcrisis. Het is een belangrijk rapport dat op basis van veel onderzoek laat zien wat de betekenis is van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor de rechten van de mens in het algemeen. De ondertitel luidt: 'een veilig publiek debat'.
Het College vraagt om een betere wettelijke bescherming van journalisten en andere media-actoren, het afschermen van adresgegevens en het strafbaar stellen van 'doxing', het delen van persoonsgegevens als intimidatiemiddel en maatregelen tegen SLAPP's. Het rapport vraagt ook aandacht voor de rol van internetplatforms bij de bevordering van veiligheid van deelnemers aan het publieke debat
Die veiligheid is niet alleen van belang voor journalisten en media-actoren. 'Daden van agressie en intimidatie zijn een inbreuk op het recht informatie te vergaren en te verspreiden. Tegelijk komt het recht van de burger om informatie te ontvangen onder druk. Als journalisten en anderen niet meer het hele verhaal kunnen vertellen, krijgen burgers geen goed beeld van wat zich afspeelt in de samenleving en hoe de overheid functioneert', schrijft het College. Dit raakt een wezenlijk aspect van het publieke debat dat in een democratie vrij moet zijn en ongehinderd moet kunnen plaatsvinden zonder angst van de deelnemers om hun mening te uiten of informatie publiek te maken.
Wetenschappers bedreigd
De bedreigingen van journalisten en anderen die in het nieuws komen leiden steeds vaker tot zelfcensuur dan wel het geheel afzien van een publieke uiting. In het rapport geeft de Nijmeegse hoogleraar infectiepreventie Andreas Voss een voorbeeld. Hij was destijds ook lid van het OMT dat de regering adviseerde over de coronapandemie maar zag op een gegeven ogenblik na het ontvangen van dreigbrieven af van deelname aan een artikel in de NRC over dit onderwerp. Niet alleen de corona-experts krijgen te maken met intimidatie. Een enquete onder 372 wetenschappers wees uit dat in de afgelopen vijf jaar maar liefst 43% na een publiek optreden te maken kreeg met online of off-line bedreigingen. Het gevolg hiervan zal niet verrassend zijn: sommige wetenschappers zien af van het op brede schaal in de media publiek maken van hun inzichten, een ernstige verschraling van het publiek debat.
De vicieuze cirkel van een onveilig publiek debat
Bescherming van journalisten en andere media-actoren is noodzakelijk. Minstens zo belangrijk is de bescherming van een vrij publiek debatklimaat. De angst voor repercussies belemmert een open uitwisseling van informatie en standpunten. Het ontbreken van een gezonde en open uitwisseling van standpunten stimuleert volharding in het eigen standpunt. Zo lopen we het risico op een polarisatie die de veiligheid van de deelnemers aan het debat in gevaar brengt. Een vicieuze cirkel.
[foto: Parti Socialiste, desirsdavenir.org CC]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten